Dział: Kardiologia

Lerkanidypina, lipofilny dihydropirydynowy antagonista wapnia trzeciej generacji, odgrywa istotną rolę w farmakoterapii nadciśnienia tętniczego jako skuteczny i dobrze tolerowany lek. Dzięki stopniowemu początkowi działania i wysokiemu powinowactwu do błon komórkowych umożliwia całodobową kontrolę ciśnienia tętniczego przy minimalnym wpływie na aktywację układu współczulnego. W randomizowanych badaniach klinicznych lerkanidypina wykazała porównywalną skuteczność hipotensyjną względem innych leków przeciwnadciśnieniowych, takich jak amlodypina, felodypina, atenolol, kaptopryl, losartan czy telmisartan. Istotną cechą lerkanidypiny jest wyraźnie niższa częstość występowania obrzęków obwodowych w porównaniu z innymi przedstawicielami grupy dihydropirydynowych blokerów kanałów wapniowych, co przekłada się na lepszą tolerancję terapii i mniejszy odsetek jej przerywania. Ponadto wykazano plejotropowe właściwości lerkanidypiny obejmujące poprawę funkcji śródbłonka, zwiększenie biodostępności tlenku azotu oraz redukcję stresu oksydacyjnego i stanu zapalnego. Niniejszy przegląd prezentuje aktualne dane dotyczące farmakokinetyki, skuteczności klinicznej i profilu bezpieczeństwa lerkanidypiny, podkreślając jej znaczenie w zindywidualizowanej terapii nadciśnienia tętniczego, zwłaszcza u pacjentów z podwyższonym ryzykiem nietolerancji leczenia.

Leczenie chorych z żylną chorobą zakrzepowo-zatorową (ang. venous thromboembolism – VTE), którzy ukończyli standardowe leczenie przeciwzakrzepowe, obejmuje leczenie uciskowe oraz ustalenie wskazań do ewentualnego przedłużonego leczenia przeciwkrzepliwego. W przypadku wybranych chorych należy rozważyć umieszczenie filtru w żyle głównej. We wstępnym i podtrzymującym leczeniu przeciwkrzepliwym preferowane są nowe doustne antykoagulanty, z wyjątkiem pacjentów z zespołem antyfosfolipidowym, którzy powinni być leczeni antagonistami witaminy K.

Choroby układu sercowo-naczyniowego stanowią główną przyczynę zgonów w Polsce oraz w innych krajach wysokorozwiniętych. Ocenia się, że niemal 5% osób na świecie cierpi z powodu przewlekłego zespołu wieńcowego (CCS), którego częstość występowania w populacji globalnej wzrasta – z uwagi na starzenie się społeczeństw oraz większe i dłuższe narażenie na czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy. Najnowsze rekomendacje Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego poszerzają definicję CCS, wprowadzają klarowny schemat postępowania przy ich diagnostyce oraz uaktualniają wiedzę na temat ich leczenia. Wytyczne te mocno akcentują potrzebę edukacji pacjenta i jego otoczenia w zakresie korzyści wynikających ze zdrowego stylu życia, wskazując jednocześnie na konieczność aktywnego zaangażowania pacjenta w proces leczenia. W zakresie farmakoterapii dokonano kilku istotnych zmian klasy zaleceń dla poszczególnych leków, jak również wprowadzono pewne nowe zalecenia zgodnie z najnowszymi wynikami badań klinicznych. Szczególnie ważnych modyfikacji dokonano w pewnych aspektach leczenia przeciwzakrzepowego oraz stosowania leków przeciwcukrzycowych. Podkreślono także wpływ przewlekłej terapii kolchicyną na redukcję zdarzeń sercowo-naczyniowych u chorych z miażdżycą tętnic wieńcowych.

Cukrzyca typu 2 kwalifikuje chorego do wysokiego lub bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2, czyli flozyny, stanowią korzystny wybór u chorych na cukrzycę typu 2 nie tylko w odniesieniu do normalizacji glikemii, lecz równie istotny jest ich wpływ na obniżenie wartości ciśnienia tętniczego, redukcję masy ciała oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowo-nerkowych, co udowodniono w licznych badaniach. Mogą być stosowane w monoterapii, przy nietolerancji metforminy lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, w tym insuliną. Aktualnie obowiązujące rozszerzone kryteria refundacyjne obejmują m.in. pacjenta z cukrzycą typu 2 leczonego co najmniej dwoma lekami hipoglikemizującymi, z HbA1c ≥ 7,5% oraz bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym rozumianym jako: potwierdzona choroba sercowo-naczyniowa; uszkodzenie innych narządów objawiające się poprzez białkomocz lub przerost lewej komory lub retinopatię; obecność 3 lub więcej głównych czynników ryzyka, tj. wiek ≥ 55 lat dla mężczyzn oraz ≥ 60 lat dla kobiet, dyslipidemię, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu i otyłość. W codziennej praktyce są lekami dobrze tolerowanymi i bezpiecznymi do zastosowania.

Nadciśnienie tętnicze charakteryzuje się pewnymi odrębnościami u pacjentów w wieku podeszłym w stosunku do młodszej populacji. Ryzyko wystąpienia zespołu kruchości, hipotonii ortostatycznej czy oporności na leczenie wymaga spersonalizowanego postępowania – modyfikacji celów terapeutycznych oraz doboru terapii. W tej grupie chorych ważne jest osiągnięcie celów terapeutycznych przy zachowaniu jak najwyższego profilu bezpieczeństwa leczenia.

Niezastawkowe migotanie przedsionków to postać migotania przedsionków, która występuje u pacjentów bez mechanicznej zastawki serca lub istotnej (umiarkowanej lub ciężkiej) stenozy mitralnej. Kluczowym aspektem terapii jest prewencja zdarzeń zakrzepowo-zatorowych. Rywaroksaban jest selektywnym, bezpośrednim inhibitorem czynnika Xa, który zapobiega konwersji protrombiny do trombiny, co skutkuje zahamowaniem tworzenia skrzepów. Rywaroksaban to skuteczna i bezpieczna opcja leczenia przeciwzakrzepowego u pacjentów z NVAF. Jego skuteczność została potwierdzona w badaniu ROCKET AF. Dodatkowo rywaroksaban w dawce 2,5 mg dwa razy dziennie w połączeniu z ASA to skuteczna strategia dla pacjentów z zaawansowaną chorobą wieńcową lub miażdżycą tętnic obwodowych, zmniejszająca ryzyko poważnych zdarzeń zakrzepowych.

Zaburzenia lipidowe są bardzo często występującym w Polsce czynnikiem zwiększającym ryzyko sercowo-naczyniowe. W przeprowadzonym w naszym kraju w latach 2013–2014 badaniu WOBASZ II hipercholesterolemię stwierdzono u 70,3% mężczyzn i 64,3% kobiet. Złotym standardem w leczeniu hipercholesterolemii są inhibitory enzymu reduktazy HMG-CoA, czyli statyny. Najsilniej działającą statyną jest rosuwastatyna. Nie zawsze jednak sama terapia inhibitorami reduktazy HMG-CoA jest wystarczająco skuteczna i w części przypadków nie można dzięki niej odpowiednio kontrolować znacznie podwyższonego poziomu lipidów. Dobrym wyjściem w takiej sytuacji jest dołączenie do terapii ezetymibu, leku działającego w innym mechanizmie niż inhibitory reduktazy HMG-CoA. Ezetymib wybiórczo hamuje wchłanianie cholesterolu i steroli roślinnych ze światła jelita. W Polsce dostępne są preparaty łączone (SPC) zawierające najsilniej działający inhibitor reduktazy HMG-CoA – rosuwastatynę oraz ezetymib w jednej tabletce. Obecne w naszym kraju preparaty SPC zawierają ezetymib w dawce 10 mg oraz rosuwastatynę w jednej z 5 dawek (5, 10, 15, 20, 40 mg). Takie zróżnicowanie dawek leków w preparatach SPC pozwala na indywidualizację terapii dla danego pacjenta.

Nowe wyzwania w leczeniu niewydolności serca wymagają innowacyjnego i interdyscyplinarnego podejścia. Optymalna farmakoterapia niewydolności serca pozwala na poprawę rokowania, redukcję śmiertelności oraz liczby hospitalizacji z powodu zaostrzeń niewydolności serca. Choć farmakoterapia znacząco poprawiła wyniki leczenia, śmiertelność w tej grupie pacjentów wciąż pozostaje wysoka. Rozwój technologii, personalizacja terapii oraz uwzględnienie psychospołecznych aspektów choroby mogą odegrać kluczową rolę w poprawie wyników leczenia i jakości życia pacjentów. Zintegrowane podejście do terapii może przyczynić się do poprawy wyników leczenia tej grupy chorych.