Leki z grupy beta-adrenolityków stanowią standard terapii wielu schorzeń układu sercowo-naczyniowego i nie tylko. Kierując się wyborem leku w danej grupie chorych, należy uwzględnić jego farmakokinetykę, selektywność względem poszczególnych receptorów, lipofilność oraz zdolność do wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej. Terapia beta-adrenolitykiem może stanowić farmakoterapię uszytą na miarę potrzeb i profilu pacjenta.
Niedokrwistość i niedobór żelaza (Fe) są często obserwowane u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi. Jest to zjawisko uwarunkowane wieloczynnikowo, ale zawsze wiąże się z gorszym rokowaniem w tej grupie chorych. Do szybkiego wyrównania niedoborów Fe można wykorzystać preparaty podawane dożylnie, jednak równie skuteczna oraz obciążona mniejszym ryzykiem wydaje się droga doustna, co jest leczeniem z wyboru. Pozwala to na minimalizowanie ryzyka ciężkich działań niepożądanych. Lekiem z wyboru w pierwszej kolejności wydaje się zastosowanie proteinianobursztynianiu żelaza, z uwagi na korzystny profil działań niepożądanych. Leczenie dożylne powinno być stosowane jedynie w wybranych sytuacjach klinicznych.
Od wielu lat witamina D znajduje się w kręgu zainteresowań lekarzy i naukowców. W ostatnich latach poza klasyczną funkcją witaminy D w metabolizmie wapniowo-fosforanowym jest podkreślane jej działanie plejotropowe. Zwraca się uwagę na związek pomiędzy niskimi stężeniami witaminy D a rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych. W obecnym opracowaniu szczególny nacisk został położony na znaczenie niedoboru witaminy D w rozwoju cukrzycy, chorób układu krążenia oraz niektórych endokrynopatii, zwłaszcza o charakterze autoimmunizacyjnym. Zapewnienie prawidłowego poziomu witaminy D może być istotne dla zmniejszenia ryzyka rozwoju tych chorób, a także dla uzyskania prawidłowej odpowiedzi na leczenie. Należy jednak pamiętać, że przeważająca liczba badań ma charakter obserwacyjny, a normy dla stężeń witaminy D są ciągle przedmiotem debat eksperckich.
Antagoniści kanałów wapniowych od wielu lat stanowią standard leczenia hipotensyjnego w wybranych grupach chorych z nadciśnieniem tętniczym. Pomimo dobrego efektu działania oraz neutralności metabolicznej jednym z bardziej istotnych działań niepożądanych, wpływającym na jakość życia chorych, jest występowanie obrzęków obwodowych. Efekt ten jest szczególnie wyraźny po zastosowaniu amlodypiny. Lerkanidypina, z uwagi na wysoką selektywność względem naczyniowych kanałów wapniowych, charakteryzuje się długotrwałym działaniem hipotensyjnym, a przy tym bardzo dobrą tolerancją leku i niewielkim odsetkiem chorych z obrzękami obwodowymi.
Jednym z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju chorób układu krążenia i występowania epizodów sercowo-naczyniowych jest hipercholesterolemia, czyli podwyższone stężenie w surowicy krwi frakcji cholesterolu związanej z lipoproteinami o niskiej gęstości (LDL). W przypadku hipercholesterolemii, oprócz zastosowania metod niefarmakologicznych, korzysta się z farmakoterapii. Do leków hipolipemizujących pierwszego rzutu należą statyny, w tym rosuwastatyna. W przypadku nieosiągnięcia założonych celów terapeutycznych do leczenia włącza się także substancję działającą w innym mechanizmie – ezetymib. W pracy opisano możliwości leczenia dyslipidemii, korzystając z preparatów łączących rosuwastatynę oraz ezetymib.
Nadwaga i otyłość stanowią coraz większy problem cywilizacyjny na całym świecie, także w krajach europejskich, w tym w Polsce, która mieści się pośrodku skali w Europie. Nieprawidłowe zwiększenie masy ciała wpływa niekorzystnie na stan zdrowia i rozwój młodego organizmu. Zwiększa także ryzyko występowania dodatkowych chorób, które utrzymuje się także w wieku dorosłym. Choroby te należą do grupy częstszych przyczyn chorobowości i śmiertelności. Jedną z ważniejszych grup tych powikłań stanowią choroby układu sercowo-naczyniowego, takie jak nadciśnienie, miażdżyca, niewydolność serca, zaburzenia rytmu i inne. Wobec powyższego działania prewencyjne i interwencyjne u dzieci i młodzieży z otyłością odgrywają niezwykle istotną rolę, ograniczając powikłania i umożliwiając zmniejszenie liczby zgonów z ich powodu. Ważnym elementem leczenia i profilaktyki nadwagi i otyłości jest aktywność fizyczna. Wywołuje ona korzystne działanie na stan fizyczny organizmu, ale też na psychikę i stan emocjonalny. Opracowano jakościowe i ilościowe wytyczne dotyczące aktywności fizycznej u dzieci i młodzieży z nadwagą i otyłością. Różne formy aktywności pozawalają na indywidualizację postępowania, a przez to zwiększenie jego skuteczności.
Cukrzyca typu 2 oraz dyslipidemia są schorzeniami istotnie zwiększającymi ryzyko niekorzystnych zdarzeń ze strony układu sercowo-naczyniowego. Osiągnięcie docelowych stężeń cholesterolu frakcji LDL, nie-HDL oraz triglicerydów pozwala na redukcję ryzyka wystąpienia kardiologicznych powikłań. Do wskazań fenofibratu zalicza się leczenie dyslipidemii mieszanej oraz hipertriglicerydemii, ale obserwacje wskazują, że jego korzystny wpływ nie ogranicza się do normalizacji profilu lipidowego. W wyniku działania plejotropowego pochodnej kwasu fibrynowego u chorych z cukrzycą typu 2 oraz z zespołem metabolicznym obserwuje się m.in. zmniejszenie ryzyka zgonu, zawału serca i udaru mózgu. Efekt ten objawia się szczególnie w trakcie przewlekłego stosowania leku i utrzymuje nawet po przerwaniu terapii – tzw. efekt dziedzictwa. Istnieją również dane wskazujące na działanie renoprotekcyjne fenofibratu, co może pozwolić na poprawę rokowania u chorych z rozpoznaniem nefropatii cukrzycowej.
Właściwa terapia zaburzeń lipidowych nadal pozostaje wiodącym tematem w aspekcie prewencji poważnych powikłań sercowo-naczyniowych. Pomimo szerokiej gamy leków, jakimi na chwilę obecną dysponujemy, nadal niewielki odsetek chorych osiąga docelowe wartości poszczególnych frakcji profilu lipidowego. Od wielu lat terapia zaburzeń lipidowych, poza modyfikacją stylu życia, opiera się na dwóch głównych filarach: statynach i ezetymibie. Aktualne rekomendacje wskazują nawet na konieczność jednoczasowego włączania statyn i ezetymibu w poszczególnych grupach chorych, co zwiększa tym samym ich szansę na szybsze osiągnięcie celów terapeutycznych zgodnie z zasadą „im szybciej i im niżej, tym lepiej”.
Lerkanidypina to bloker kanałów wapniowych III generacji charakteryzujący się wysoką selektywnością względem naczyniowych kanałów wapniowych. Wyjątkowy profil działania lerkanidypiny przejawia się m.in. w silnym, stopniowym i długotrwałym efekcie wazodylatacyjnym. Lek ten wykazuje jednak nie tylko efekt hipotensyjny, ale również nefroprotekcyjny oraz cechuje się plejotropowym działaniem przeciwmiażdżycowym. Poza szerokim spektrum działania i unikatowym mechanizmem, wartością dodaną jest dobra tolerancja leku i bezpieczeństwo.
