Prawie 1/3 dorosłych Polaków choruje na nadciśnienie tętnicze, przy czym ponad 20% kobiet i 40% mężczyzn nie zdaje sobie z tego sprawy. Problem nasila się wraz z wiekiem i po 64. roku życia dotyczy już 2/3 mężczyzn i 80% kobiet. Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego nie jest trudne, ale to dopiero połowa sukcesu. Konieczne jest skuteczne leczenie – takie, które pozwala osiągnąć prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego. Jak walczyć z nadciśnieniem oraz jakie konsekwencje niesie za sobą ta choroba, mówi dr n. med. Tomasz Deptuch, kardiolog American Heart of Poland.
Dział: Kardiologia
Beta-blokery, w tym bisoprolol, są kluczowymi lekami stosowanymi w terapii zaburzeń rytmu serca, takich jak migotanie przedsionków, częstoskurcze nadkomorowe oraz arytmie niedokrwienne. Dzięki selektywnemu działaniu na receptory β1 bisoprolol skutecznie kontroluje częstość rytmu serca, zwalnia przewodnictwo przedsionkowo-komorowe oraz zmniejsza zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen. Jego wysoka selektywność minimalizuje ryzyko działań niepożądanych, co czyni go preferowanym lekiem u pacjentów z chorobami układu oddechowego. Bisoprolol jest szczególnie skuteczny w leczeniu migotania przedsionków oraz w prewencji epizodów częstoskurczu nadkomorowego, a także zmniejsza ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. Dzięki swojej skuteczności i bezpieczeństwu bisoprolol odgrywa istotną rolę w nowoczesnej terapii zaburzeń rytmu serca.
Choroba naczyń wieńcowych, choroby tętnic obwodowych oraz udary mózgu najczęściej spowodowane są współwystępującą choroba miażdżycową. Mimo stosowania tradycyjnej terapii przeciwpłytkowej, opartej na kwasie acetylosalicylowym (ASA), u części pacjentów nadal występują incydenty niedokrwienne, takie jak zawały serca i udary. Nowoczesne podejścia skupiają się na połączeniu ASA z terapią przeciwkrzepliwą, szczególnie rywaroksabanem w małej dawce (2,5 mg dwa razy dziennie), co wykazało skuteczność w redukcji incydentów niedokrwiennych. Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) zalecają, aby rozważyć stosowanie takiej terapii skojarzonej u pacjentów z wysokim ryzykiem niedokrwienia, ale przy niskim ryzyku krwawienia. Leczenie takie należy rozważyć szczególnie u osób z cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek oraz wielonaczyniową chorobą naczyń wieńcowych. Terapia skojarzona ASA z rywaroksabanem przynosi największe korzyści pacjentom z przewlekłą chorobą miażdżycową o wysokim ryzyku, umożliwiając skuteczniejszą prewencję wtórną.
Choroby kardiologiczne pozostają wyzwaniem dla systemu opieki zdrowotnej. Odpowiednia kontrola czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych jest kluczowa z punktu widzenia rokowania pacjentów, szczególnie w grupie osób po przebytym zawale serca. Obecnie dostępny jest szereg substancji obniżających stężenie cholesterolu, jednak ich wykorzystanie w codziennej praktyce jest nadal zbyt małe. Zalecenie połączeń lekowych dwóch molekuł w jednej tabletce może przełożyć się na lepsze stosowanie się do rekomendacji medycznych przez pacjentów.
Zabiegi stymulacji fizjologicznej pęczka Hisa i jego lewej odnogi to szansa dla pacjentów kardiologicznych na powrót do zdrowia. Ta innowacyjna procedura medyczna realizowana jest już na Oddziale Polsko-Amerykańskich Klinik Serca Grupa American Heart of Poland w Szpitalu Powiatowym im. Edmunda Biernackiego w Mielcu. Serce, aby mogło skutecznie się kurczyć, potrzebuje odpowiedniego sterowania i wyzwalania skurczów przez tzw. system bodźcoprzewodzący, do którego należy m.in. struktura nazwana pęczkiem Hisa. Jeśli jeden z elementów zawodzi i serce nie kurczy się prawidłowo, z pomocą przychodzi sztuczna stymulacja, czyli wszczepienie rozrusznika bezpośrednio w układ bodźcoprzewodzący serca, pozwalając na przywrócenie fizjologicznego skurczu jego komór. Na Oddziale Polsko-Amerykańskich Klinik Serca w Mielcu zabiegi stymulacji pęczka Hisa oraz lewej odnogi pęczka Hisa są realizowane w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia.
Schorzenia sercowo-naczyniowe (ang. cardiovascular – CV) są główną przyczyną zgonów w Polsce. Do tej grupy chorób zalicza się wiele problemów medycznych, które są często spowodowane procesami miażdżycowymi w naczyniach krwionośnych. W przypadku hipercholesterolemii lekami pierwszego rzutu są inhibitory enzymu reduktazy HMG-CoA (statyny), w tym pitawastatyna. Wskazania do włączenia pitawastatyny, podobnie jak innych statyn, obejmują terapię hipercholesterolemii pierwotnej, hiperlipidemii mieszanej, hipercholesterolemii rodzinnej u osób dorosłych i dzieci w wieku ≥ 6 lat. Dzięki obniżeniu stężenia cholesterolu frakcji LDL można zapobiegać występowaniu niekorzystnych zdarzeń CV u pacjentów, u których ryzyko CV jest podwyższone. Szczególnie dobrze jest zastosować lek u chorych z zespołem metabolicznym, ponieważ wykazuje on neutralność metaboliczną. Pitawastatyna powinna być przyjmowana razem z odpowiednią dietą. Omawiany lek jest stosowany doustnie, raz dziennie, niezależnie od posiłków, o dowolnej porze dnia. Stosowana dawka to 1–4 mg/dobę; jest dopasowywana do wyjściowego stężenia cholesterolu frakcji lipoprotein niskiej gęstości (LDL), założonego celu terapeutycznego i reakcji pacjenta na leczenie.
Niewydolność serca (HF) jest zespołem klinicznym charakteryzującym się występowaniem objawów takich jak duszność, zmęczenie i obrzęki. Nieprawidłowości w strukturze lub funkcji mięśnia sercowego, w konsekwencji prowadzące do podwyższonego ciśnienia wewnątrzsercowego i zmniejszenia pojemności minutowej serca, są przyczyną HF. Na całym świecie na HF cierpi około 26 milionów osób, co zwiększa koszty opieki zdrowotnej i obniża jakość życia pacjentów. Przyczyny HF w krajach rozwiniętych to głównie przewlekły zespół wieńcowy oraz nadciśnienie tętnicze. Algorytmy zawarte w wytycznych ESC pozwalają z dużym prawdopodobieństwem ustalić rozpoznanie HF w krótkim czasie. Diagnostyka HF opiera się na ocenie czynników ryzyka, objawów, badaniach EKG, echokardiograficznym oraz oznaczeniu peptydów natriuretycznych. HF klasyfikowana jest według frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF), wyróżniając niewydolność serca z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory ≤ 40% (HFrEF), z łagodnie obniżoną frakcją wyrzutową powyżej 40% ale poniżej 50% (HFmrEF), niewydolność serca z zachowaną frakcją wyrzutową lewej komory ≥50% (HFpEF). Farmakoterapia HF obejmuje β-adrenolityki, ACEI/ARNI, MRA i SGLT2i, a także diuretyki w razie cech przewodnienia. Personalizowane leczenie ma na celu zmniejszenie objawów, poprawę jakości życia oraz zapobieganie ponownym hospitalizacjom. Niezmiernie istotne jest wczesne wdrożenie pełnej farmakoterapii niewydolności serca, a także jej szybka intensyfikacja.
Trimetazydyna jest znanym i sprawdzonym lekiem w terapii uzupełniającej u chorych z przewlekłym zespołem wieńcowym (ang. chronic coronary syndrome – CCS). Na podstawie wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących CCS należy rozważyć włączenie trimetazydyny jako leczenia drugiego rzutu, aby zredukować częstość występowania objawów dławicy i poprawić tolerancję wysiłku u chorych, u których leczenie za pomocą β‑adrenolityków, blokerów kanału wapniowego i długo działających azotanów jest źle tolerowane, przeciwwskazane lub niewystarczające do opanowania objawów dławicowych. Ponadto można rozważyć stosowanie trimetazydyny jako leczenia pierwszego rzutu w celu zmniejszenia częstości napadów dławicy i poprawy tolerancji wysiłku u pacjentów z wolną czynnością serca i niskim ciśnieniem tętniczym.
Nadciśnienie tętnicze (HA) nadal pozostaje jednym z wiodących czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Opóźnienie optymalnej farmakoterapii HA o ponad 2,7 miesiąca wiąże się ze wzrostem niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonu o 18%. Aktualne zalecenia wskazują terapię skojarzoną jako optymalny sposób leczenia, pozwalający na osiągnięcie docelowych wartości ciśnienia tętniczego u większości chorych. Wśród licznych leków hipotensyjnych na szczególną uwagę zasługują zwłaszcza te o długim czasie działania oraz metabolicznie obojętne. To właśnie te cząsteczki gwarantują wysoką skuteczność leczenia przy jednoczasowym niskim ryzyku wystąpienia działań niepożądanych, zwłaszcza w grupie chorych z zaburzeniami lipidowymi oraz węglowodanowymi.
Choroby sercowo-naczyniowe pozostają wiodącą przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. W wielu dokumentach opracowanych przez ekspertów podkreśla się zasadność przerywania kontinuum sercowo-naczyniowego, które kończy się na zgonie kardiologicznym, a zaczyna się od nieprawidłowej kontroli czynników ryzyka rozwoju chorób serca i naczyń. Wśród nich wymienia się nikotynizm, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, nieprawidłowy styl życia – jednak najbardziej rozpowszechnionym czynnikiem ryzyka w populacji polskiej pozostają zaburzenia gospodarki lipidowej. Szacuje się, że aż 60–80% dorosłej populacji ma dyslipidemię. Opisano szereg schematów leczniczych przekładających się na poprawę profilu lipidowego. Wśród chorych ze zbyt wysokim stężeniem trójglicerydów szczególne miejsce mają wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, przekładające się na istotne obniżenie stężenia trójglicerydów oraz zmniejszające ryzyko groźnych zdarzeń niedokrwiennych w wybranej populacji pacjentów. Kompleksowa opieka nad czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego przekłada się na zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia groźnych zdarzeń w przyszłości, dlatego powinna stanowić integralny element opieki, wpisujący się w schemat holistycznego podejścia do pacjentów.
Zjawisko narkomanii, uzależnienie od używek i środków odurzających oraz przyjmowanie tzw. dopalaczy jest coraz powszechniejsze i przyczynia się do poważnych następstw zdrowotnych i społecznych. Mniej znanym niekorzystnym efektem stosowania tych substancji jest działanie kardiotoksyczne, prowadzące do zburzeń układu sercowo-naczyniowego. Obejmują one bezpośrednie działanie toksyczne na mięsień sercowy, prowadzące nawet do zawału, zaburzenia rytmu, wahania ciśnienia tętniczego, czy występowanie zmian zakrzepowych. Znajomość mechanizmów ich powstawania ma istotne znaczenie dla całego procesu terapii i wychodzenia z uzależnienia.
