Hipercholesterolemia jest najczęściej występującym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego. Jako czynnik modyfikowalny oraz podstawowa przyczyna rozwoju miażdżycy powinna być skutecznie rozpoznawana i leczona. Mimo postępu w farmakoterapii zaburzeń lipidowych podstawą leczenia pozostają statyny. Wielu pacjentów wymaga jednak intensyfikacji terapii, która pozwoliłaby osiągnąć cel terapeutyczny. Naturalnym wyborem w takiej sytuacji jest ezetymib, który zwiększa siłę działania hipolipemizującego, a u chorych nietolerujących statyn może stanowić alternatywę dla statyn. Mimo występujących działań niepożądanych wymienione leki pozostają jednymi z najskuteczniej zmniejszających ryzyko sercowo-naczyniowe oraz zapobiegających incydentom sercowo-naczyniowym.
Dział: Kardiologia
Źródło: Grupa American Heart of Poland
Nadciśnienie tętnicze to jedna z najczęstszych chorób sercowo-naczyniowych, ale także jedna z głównych przyczyn powikłań kardiologicznych. Nieprawidłowe wartości ciśnienia tętniczego przyczyniają się do większego ryzyka powikłań niedokrwiennych, jak również rozwoju niewydolności serca. Obecnie dysponujemy licznymi molekułami, za pomocą których istnieje możliwość odpowiedniej kontroli tej niepozornej choroby. W wytycznych Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego dokładnie opisano poszczególne scenariusze kliniczne z uwzględnieniem wskazań do zastosowania konkretnych substancji. Wśród kluczowych grup leków hipotensyjnych wymienia się antagonistów wapnia, czyli leki cechujące się wysoką skutecznością i korzystnym profilem bezpieczeństwa. Niejednokrotnie mówi się o lerkanidypinie jako o antagoniście wapnia przynoszącym najwięcej korzyści pacjentom, co przecież przekłada się także na komfort pracy lekarza. Nasilony efekt hipotensyjny, dobra tolerancja leczenia oraz plejotropowy efekt działania to niewątpliwie składowe przyczyniające się do tak wysokiej popularności tego leku.
Wysokie stężenie trójglicerydów (TG) nawet przy docelowym stężeniu cholesterolu LDL istotnie zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe. U pacjentów z rozpoznaną hipertrójglicerydemią (HTG) należy wykluczyć wtórne przyczyny – odpowiednie postępowanie we współistniejącej chorobie, modyfikacja stosowanych leków oraz stylu życia mogą poprawić profil lipidów. U pacjentów z HTG statyny są lekami pierwszego rzutu. Można rozważyć dołączenie fibratu u pacjentów z utrzymującym się wysokim stężeniem TG, pomimo leczenia statyną. Głównym wskazaniem do zastosowania fibratu (jako leku pierwszego rzutu) jest ciężka HTG.
Holistyczna ścieżka ABC (A – leczenie przeciwkrzepliwe/zapobieganie udarowi mózgu, B – lepsza kontrola objawów, C – kontrola czynników ryzyka sercowo-naczyniowego/chorób współistniejących) ułatwia zintegrowaną opiekę nad pacjentami z migotaniem przedsionków. Leczenie przeciwzakrzepowe stanowi jeden z fundamentów zintegrowanej opieki nad chorymi z migotaniem przedsionków. Z kolei złożoność obrazu klinicznego, w tym wielochorobowość pacjentów, stanowi wyzwanie dla lekarza praktyka.
Dyslipidemie, w tym podwyższone stężenie w surowicy krwi cholesterolu frakcji lipoprotein o niskiej gęstości (LDL), należą do najważniejszych, modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju chorób sercowo-naczyniowych. Prowadzenie terapii hipolipemizującej rozpoczyna się najczęściej od włączenia silnie działającego inhibitora reduktazy HMG-CoA (statyny). Jeżeli leczenie samą statyną nie wystarcza do osiągnięcia zamierzonego efektu leczniczego, dołącza się do terapii lek hamujący wchłanianie cholesterolu ze światła jelit – ezetymib, a następnie jeden z inhibitorów konwertazy białkowej subtylizyny/keksyny typu 9 (PCSK9). Ewolokumab jest jednym z inhibitorów PCSK9; jest ludzkim przeciwciałem monoklonalnym klasy IgG. Zastosowanie ewolokumabu znacząco obniża poziom cholesterolu frakcji LDL – o ok. 60%. Jest to lek szczególnie przydatny w terapii pacjentów z hipercholesterolemiami rodzinnymi, w przebiegu których wartości cholesterolu frakcji LDL są bardzo wysokie. Ewolokumab jest lekiem przydatnym także w terapii pacjentów ze stwierdzonymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi o etiologii miażdżycowej, którzy nie tolerują statyn z powodu ich działań niepożądanych. Ograniczeniem stosowania ewolokumabu w codziennej praktyce klinicznej jest wysoka cena leku; jest on dostępny w Polsce w ramach programu lekowego B.101 w określonych ośrodkach.
Leki z grupy beta-adrenolityków stanowią standard terapii wielu schorzeń układu sercowo-naczyniowego i nie tylko. Kierując się wyborem leku w danej grupie chorych, należy uwzględnić jego farmakokinetykę, selektywność względem poszczególnych receptorów, lipofilność oraz zdolność do wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej. Terapia beta-adrenolitykiem może stanowić farmakoterapię uszytą na miarę potrzeb i profilu pacjenta.
Niedokrwistość i niedobór żelaza (Fe) są często obserwowane u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi. Jest to zjawisko uwarunkowane wieloczynnikowo, ale zawsze wiąże się z gorszym rokowaniem w tej grupie chorych. Do szybkiego wyrównania niedoborów Fe można wykorzystać preparaty podawane dożylnie, jednak równie skuteczna oraz obciążona mniejszym ryzykiem wydaje się droga doustna, co jest leczeniem z wyboru. Pozwala to na minimalizowanie ryzyka ciężkich działań niepożądanych. Lekiem z wyboru w pierwszej kolejności wydaje się zastosowanie proteinianobursztynianiu żelaza, z uwagi na korzystny profil działań niepożądanych. Leczenie dożylne powinno być stosowane jedynie w wybranych sytuacjach klinicznych.
Od wielu lat witamina D znajduje się w kręgu zainteresowań lekarzy i naukowców. W ostatnich latach poza klasyczną funkcją witaminy D w metabolizmie wapniowo-fosforanowym jest podkreślane jej działanie plejotropowe. Zwraca się uwagę na związek pomiędzy niskimi stężeniami witaminy D a rozwojem wielu chorób cywilizacyjnych. W obecnym opracowaniu szczególny nacisk został położony na znaczenie niedoboru witaminy D w rozwoju cukrzycy, chorób układu krążenia oraz niektórych endokrynopatii, zwłaszcza o charakterze autoimmunizacyjnym. Zapewnienie prawidłowego poziomu witaminy D może być istotne dla zmniejszenia ryzyka rozwoju tych chorób, a także dla uzyskania prawidłowej odpowiedzi na leczenie. Należy jednak pamiętać, że przeważająca liczba badań ma charakter obserwacyjny, a normy dla stężeń witaminy D są ciągle przedmiotem debat eksperckich.
Antagoniści kanałów wapniowych od wielu lat stanowią standard leczenia hipotensyjnego w wybranych grupach chorych z nadciśnieniem tętniczym. Pomimo dobrego efektu działania oraz neutralności metabolicznej jednym z bardziej istotnych działań niepożądanych, wpływającym na jakość życia chorych, jest występowanie obrzęków obwodowych. Efekt ten jest szczególnie wyraźny po zastosowaniu amlodypiny. Lerkanidypina, z uwagi na wysoką selektywność względem naczyniowych kanałów wapniowych, charakteryzuje się długotrwałym działaniem hipotensyjnym, a przy tym bardzo dobrą tolerancją leku i niewielkim odsetkiem chorych z obrzękami obwodowymi.