Autor: Marta Wróbel

Odpowiednio wcześnie wprowadzona zindywidualizowana farmakoterapia cukrzycy typu 2 stanowi kluczowy element pozwalający na uzyskanie efektywnego procesu leczenia. W ostatnich latach empagliflozyna, należąca do inhibitorów SGLT-2, stała się ważną składową w leczeniu zarówno cukrzycy typu 2, jak i niewydolności serca oraz przewlekłej choroby nerek, niezależnie od obecności cukrzycy. Analizowane badania kliniczne potwierdzają ochronne działanie empagliflozyny wobec układu sercowo-naczyniowego oraz nerek, a wczesne uwzględnienie jej w schemacie leczenia przekłada się na skuteczną kontrolę cukrzycy oraz spowolnienie rozwoju i progresji powikłań i chorób towarzyszących wraz z poprawą jakości życia chorych. Korzyści sercowo-naczyniowo-nerkowe flozyn bezpośrednio przyczyniły się do aktualizacji wytycznych towarzystw naukowych. Niestety, wdrażanie leczenia empagliflozyną wciąż nie jest powszechne. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie korzyści wynikających z wczesnego rozpoczęcia leczenia empagliflozyną.

Cukrzyca typu 2 kwalifikuje chorego do wysokiego lub bardzo wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2, czyli flozyny, stanowią korzystny wybór u chorych na cukrzycę typu 2 nie tylko w odniesieniu do normalizacji glikemii, lecz równie istotny jest ich wpływ na obniżenie wartości ciśnienia tętniczego, redukcję masy ciała oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowo-nerkowych, co udowodniono w licznych badaniach. Mogą być stosowane w monoterapii, przy nietolerancji metforminy lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, w tym insuliną. Aktualnie obowiązujące rozszerzone kryteria refundacyjne obejmują m.in. pacjenta z cukrzycą typu 2 leczonego co najmniej dwoma lekami hipoglikemizującymi, z HbA1c ≥ 7,5% oraz bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym rozumianym jako: potwierdzona choroba sercowo-naczyniowa; uszkodzenie innych narządów objawiające się poprzez białkomocz lub przerost lewej komory lub retinopatię; obecność 3 lub więcej głównych czynników ryzyka, tj. wiek ≥ 55 lat dla mężczyzn oraz ≥ 60 lat dla kobiet, dyslipidemię, nadciśnienie tętnicze, palenie tytoniu i otyłość. W codziennej praktyce są lekami dobrze tolerowanymi i bezpiecznymi do zastosowania.

Semaglutyd to jeden z analogów glukagonopodobnego peptydu 1 stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, a także w farmakologicznym leczeniu otyłości. Występuje on w dwóch postaciach: podawanej podskórnie raz w tygodniu oraz w postaci doustnej. Jest lekiem o silnym potencjale hipoglikemizującym, wpływa na obniżenie hemoglobiny glikowanej o ok. 1,5–1,8%, a także powoduje redukcję łaknienia, co prowadzi do spadku masy ciała. Dodatkowo wywiera korzystny wpływ na układ sercowo- -naczyniowy, obniżając ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Lek ten wykazuje także działanie nefroprotekcyjne. Semaglutyd jest bezpieczny w aspekcie ryzyka hipoglikemii, szczególnie jeśli stosowany jest w monoterapii. W przypadku leczenia skojarzonego semaglutydem z pochodną sulfonylomocznika czy insuliną konieczna jest najczęściej redukcja dawek tych leków. Do najczęstszych objawów niepożądanych należą dolegliwości żołądkowo-jelitowe, najczęściej ustępujące z czasem.

Nowoczesne i aktualne leczenie cukrzycy opiera się na złożonej terapii zawierającej kilka składowych, do których należą edukacja pacjenta, indywidualizacja leczenia niefarmakologicznego oraz farmakologicznego zgodnie z oceną ryzyka sercowo-naczyniowego. To kompleksowe podejście ma na celu poprawę jakości życia pacjentów oraz redukcję ryzyka wystąpienia ostrych i przewlekłych powikłań cukrzycy. Perfekcyjny lek przeciwhiperglikemiczny dla osób z cukrzycą typu 2 powinien charakteryzować się niskim ryzykiem hipoglikemii, długotrwałą skutecznością, korzystnym wpływem na układ sercowo-naczyniowo-nerkowy, masę ciała, ciśnienie tętnicze oraz metabolizm lipidów.

Cukrzyca, ze względu na ogromne tempo wzrostu zachorowań, została uznana przez Światową Organizację Zdrowia za pierwszą niezakaźną chorobę, która przybiera rozmiary epidemii. Według ostatnich danych cukrzyca dotyczy 537 mln osób, a przewiduje się, że w 2030 r. dotkniętych tą chorobą będzie 643 mln osób. Istnieje wiele dowodów potwierdzających, że osiągnięcie prawidłowego wyrównania glikemii już na początku choroby przekłada się na poprawę rokowania u pacjentów z cukrzycą. Celem pracy jest omówienie postępowania terapeutycznego u chorego ze świeżym rozpoznaniem cukrzycy typu 2.

W ostatniej dekadzie obserwujemy ogromny postęp w zakresie farmakoterapii cukrzycy typu 2. Badania kliniczne dotyczące inhibitorów SGLT2 wśród chorych z cukrzycą pozwoliły na odkrycie innych korzystnych działań tych leków u chorych bez cukrzycy typu 2, co przełożyło się na zmiany w charakterystyce produktów leczniczych oraz zaleceniach towarzystw naukowych: diabetologicznych, kardiologicznych i nefrologicznych. Niestety, zastosowanie nowych leków ciągle nie jest powszechne. Inercja terapeutyczna, którą obserwujemy, stanowi jedną z głównych przyczyn nieoptymalnej terapii. Celem pracy jest przedstawienie dowodów na korzyści płynące ze stosowania inhibitorów SGLT2 oraz przybliżenie nowych zaleceń towarzystw naukowych, co być może przyczyni się do ich wdrażania w odpowiednim momencie terapii.

Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2, czyli flozyny, mają korzystne działanie u chorych na cukrzycę typu 2 nie tylko w odniesieniu do normalizacji glikemii, lecz ich równie istotnym działaniem jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowo-nerkowych, co udowodniono w takich badaniach klinicznych jak EMPA-REG OUTCOME, DECLARE-TIMI 58 czy CANVAS. Na podstawie wyników tych badań przeprowadzono kolejne badania dotyczące pacjentów z niewydolnością serca i obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory, niezależnie od współistnienia cukrzycy typu 2, takie jak EMPEROR-Reduced czy DAPA-FH. Inhibitory SGLT2 są przełomem w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz niewydolności serca. W codziennej praktyce to leki dobrze tolerowane, bezpieczne i łatwe w zastosowaniu.

Celem artykułu jest omówienie zastosowania metforminy wynikającego z jej wielokierunkowego działania. Metformina oprócz tego, że ma skuteczne działanie przeciwcukrzycowe, znalazła zastosowanie w złożonej terapii zespołu policystycznych jajników (PCOS). Dodatkowo stosowanie metforminy w połączeniu ze standardową terapią niepłodności zwiększa szansę zajścia w ciążę. Obserwuje się jej skuteczne działanie w redukcji masy ciała oraz poprawie insulinowrażliwości w populacji osób dorosłych z nadmierną masą ciała ze współistniejącą cukrzycą lub bez niej.