Kategoria: Artykuł

Występowanie cukrzycy typu 2 często prowadzi do rozwoju późnych powikłań dotyczących zarówno małych, jak i dużych naczyń krwionośnych. Powikłania makronaczyniowe cukrzycy to powikłania sercowo-naczyniowe. Wielu chorych cierpiących na cukrzycę typu 2 na skutek rozwoju powikłań makronaczyniowych rozwija niewydolność serca. Aż 40% chorych hospitalizowanych z powodu niewydolności serca to chorzy na cukrzycę. Około 20% chorych w wieku powyżej 70 lat cierpiących z powodu niewydolności serca to chorzy na cukrzycę. Widać jasno, że sama obecność cukrzycy kilkukrotnie zwiększa ryzyko rozwoju niewydolności serca. Zgodnie z wynikami badania UKPDS (United Kingdom Prospective Diabetes Study), poprawie wyrównania metabolicznego cukrzycy nie towarzyszy zmniejszenie ryzyka rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych, w tym niewydolności serca. W przedstawionym artykule przeanalizowano wyniki najnowszych badań dotyczących leczenia cukrzycy nowymi lekami – agonistami GLP-1 i blokerami SGLT-2. Wykazano, że tylko leki z tych dwóch grup prowadzą do zmniejszenia ryzyka rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych, w tym niewydolności serca. Na tej podstawie zarówno American Diabetes Association (ADA) i European Association for the Study of Diabetes (EASD), jak i Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) sugerują, że dla zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego i ryzyka rozwoju niewydolności serca należy stosować inhibitory SGLT-2 lub agonistów GLP-1 po metforminie u chorych na cukrzycę typu 2 z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym.

The occurrence of type 2 diabetes often leads to the development of late complications affecting both small and large blood vessels. Macrovascular complications of diabetes are simply cardiovascular complications. Many patients with type 2 diabetes develop cardiac failure as a result of developing macrovascular complications. As many as 40% of patients hospitalized for heart failure are diabetic. 20% of patients over 70 years of age suffering from heart failure are diabetic. It is clear that the very presence of diabetes increases the risk of developing heart failure several times. According to the results of the UKPDS study, the improvement in metabolic control of diabetes is not accompanied by a reduction in the risk of developing cardiovascular complications including heart failure. The paper presents the results of the latest research on diabetes treatment with new drugs: GLP-1 agonists and SGLT-2 blockers. It has been shown that only drugs from these two groups lead to a reduction in the risk of developing cardiovascular complications including heart failure. On this basis, ADA / EASD and PTD suggest that inhibitors should be used to reduce cardiovascular risk and risk of developing heart failure. SGLT-2 or GLP-1 agonists after metformin in patients with type 2 diabetes mellitus at high cardiovascular risk.

W październiku 2018 r. opublikowano stanowisko Amerykańskiego Towarzystwa Diabetologicznego (ADA) i Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (EASD), które wprowadziło istotne zmiany w zasadach leczenia cukrzycy typu 2. Jednoznacznie zalecono wybór farmakoterapii w zależności od występowania chorób układu krążenia lub przewlekłej choroby nerek, najczęściej rekomendowanymi lekami doustnym do kojarzenia z metforminą stały się inhibitory SGLT-2, zalecono stosowanie agonistów receptora GLP-1 przed rozpoczęciem insulinoterapii, a także wskazano na koszt leczenia jako istotny element, który należy uwzględnić, podejmując decyzje terapeutyczne. Niemniej swoje miejsce w leczeniu cukrzycy zachowały leki tradycyjne, przede wszystkim pochodne sulfonylomocznika. W artykule omówiono ich obecną rolę w terapii cukrzycy typu 2, ze szczególnym uwzględnieniem gliklazydu, najlepiej przebadanego według zasad EBM leku z tej grupy i charakteryzującego się najniższym ryzykiem hipoglikemii.

In October 2018 American Diabetes Association (ADA) and European Association for the Study of Diabetes (EASD) published their new and updated consensus report on the management of type 2 diabetes. The paper recommends making any therapeutic decisions in type 2 diabetes according to the presence (or absence) of macro- or microvascular complications; SGLT-2 inhibitors have become most often recommended drugs to be added to metformin; GLP-1 receptor agonists should be used before initiation of insulin therapy; and the cost of treatment have become a vital element in decision making in type 2 diabetes therapy. Yet, traditional medications, sulfonylureas in particular, have retained their important position in type 2 diabetes therapy and their role is summarized in this article, with a special reference to gliclazide, a sulfonylurea with the largest body of evidence from prospective randomized trials and characterized with the lowest risk of hypoglycemia in this drug group.

Pomimo znacznego postępu w leczeniu zawału serca (ZS), który dokonał się w ostatnich trzech dekadach, złośliwe arytmie komorowe stale pozostają istotnym problemem klinicznym u chorych z ZS. Chociaż wczesne leczenie interwencyjne oraz szybko wdrażana optymalna farmakoterapia wpłynęły na istotną redukcję częstości złośliwych arytmii komorowych wikłających ostrą fazę ZS, to w dalszym ciągu u 10% pacjentów rozwija się częstoskurcz komorowy (VT) i/lub migotanie komór (VF) we wczesnym okresie ZS. Publikowane dane pokazują, że złośliwe arytmie komorowe w przebiegu ZS są predyktorem istotnie gorszego rokowania wewnątrzszpitalnego. Bardziej dyskusyjny pozostaje wpływ VT/VF występującego okołozawałowo na rokowane długoterminowe, istnieją bowiem ograniczone i jednocześnie rozbieżne dane dotyczące wpływu arytmii komorowej na śmiertelność późną zależnie od okresu wystąpienia arytmii. Celem artykułu jest przedstawienie epidemiologii, etiopatogenezy oraz znaczenia rokowniczego arytmii komorowej wikłającej ZS, jak również aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczącego postępowania farmakologicznego i niefarmakologicznego w tej grupie chorych.

Despite major therapy advances over the last three decades complex ventricular arrhythmias (VAs) remains an essential clinical problem in patients with acute myocardial infarction (AMI). Although prompt revascularization as well as early introduction of optimal medical therapy have managed to significantly reduce the incidence of VAs complicating the early phase of AMI, still up to 10% of AMI patients develop ventricular tachycardia (VT) and/or ventricular fibrillation (VF) within the first hours after the onset of symptoms. Published data suggest that sustained VAs are predictors of worse in-hospital outcomes in the setting of AMI. However, the association of VAs with long-term prognosis seems to be more controversial, as there are limited and conflicting data on the impact of VAs on long-term outcomes depending on timing of arrhythmia. Therefore, the aim of this paper is to cover the clinical implications and pharmacological or non-pharmacological treatment of these arrhythmias in patients presenting with AMI.

Podwójna terapia przeciwpłytkowa jest kluczowym elementem farmakoterapii pacjentów, którzy przebyli ostry zespół wieńcowy oraz pacjentów ze stabilną dławicą piersiową leczonych przezskórną interwencją wieńcową (percutaneous coronary intervention – PCI). Oprócz kwasu acetylosalicylowego, pozostającego nadal podstawą tego podwójnego leczenia, do dyspozycji są aktualnie trzy inne leki przeciwpłytkowe. Artykuł dotyczy przede wszystkim tikagreloru jako przedstawiciela nowej generacji doustnych leków antyagregacyjnych, który jako jedyny z nich nie jest prolekiem. W niniejszej pracy skoncentrowano się głównej mierze na znaczeniu tikagreloru i jego pozycji w aktualnych wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC), jego zastosowaniu w różnych scenariuszach klinicznych oraz różnych interwałach czasowych. Dodatkowo przedstawiono szereg aspektów praktycznych uwzględniających m.in. konwersję z jednego leku przeciwpłytkowego na inny. Publikowane dane wskazują na bezpieczeństwo i skuteczność tikagreloru, szczególnie u pacjentów z zawałem serca. W tej grupie istotne jest również wyłonienie chorych najwyższego ryzyka – starszych, z cukrzycą, niewydolnością nerek, wśród których poprawa rokowania dzięki zastosowaniu tikagreloru – również jako składnika przedłużonej podwójnej terapii antyagregacyjnej – jest znacząca.

Dual antiplatelet therapy is a crucial element in the pharmacotherapy of patients with acute coronary syndrome or stable angina treated with percutaneous coronary intervention. Apart from acetylsalicylic acid, which is the keystone of the dual antiplatelet therapy, there are currently three other antiplatelet drugs. The article primarily concerns ticagrelor as a representative of a new generation of oral antiplatelet drugs, which is the only one that is not a prodrug. This paper focuses mainly on the importance of ticagrelor and its position in the current guidelines of the European Society of Cardiology, its use in various clinical scenarios and various time intervals. In addition, a number of practical aspects have been presented, including conversion from one antiplatelet drug to another. Published data indicate the safety and efficacy of ticagrelor, especially in patients with myocardial infarction. In this group, it is also important to select the highest risk patients - older, with diabetes, chronic kidney disease, among whom the improvement of prognosis due to the use of ticagrelor also as a component of prolonged dual antiplatelet therapy is significant. 

Przetrwały otwór owalny (patent foramen ovale – PFO) jest pozostałością z okresu życia płodowego i występuje u 20–35% populacji dorosłej. Obecność PFO jest niema klinicznie, jednak u 40–50% pacjentów z incydentem udaru kryptogennego można wykryć PFO. Standardem w diagnostyce PFO jest badanie echokardiografii przezprzełykowej z podaniem kontrastu i jednoczesną próbą Valsalvy. Zabieg zamykania PFO wykonuje się od 1992 r. Jednak wstępne wyniki trzech badań z randomizacją nie wykazały redukcji kolejnych incydentów udarowych w grupie zabiegowej vs leczonych farmakologicznie. Wydłużona obserwacja oraz nowe badania z randomizacją wykazały lepsze wyniki w grupach leczonych przezskórnym zamknięciem (HR 0,34, 95% CI 0,15–0,79, p = 0,012). Najczęstszym powikłaniem zabiegu były nowe incydenty migotania przedsionków występujące w okresie okołozabiegowym (HR 3,45, 95% CI 1,39—8,58, p = 0,008). Pacjent, który najbardziej skorzysta na zabiegu, ma 18–60 lat i czynniki ryzyka udaru kryptogennego. Do wyjaśnienia pozostaje kwestia współistnienia PFO z migrenami, szczególnie z aurą. Kolejne pytanie dotyczy zamykania PFO u pacjentów nurkujących, szczególnie w przypadkach, gdy pacjent jest zawodowym nurkiem. Tym pacjentom należy rekomendować zamknięcie otworu owalnego. Najlepsze rezultaty leczenia pacjentów z udarem kryptogennym i PFO można osiągnąć przy ścisłej współpracy neurologa i kardiologa interwencyjnego. 

Patent Foramen Ovale (PFO) is remnant after fetal live affecting 20-35% adult population. Often asymptomatic, in 40-50% patients suffering cryptogenic stroke PFO may be detected. The standard in detecting right–left shunt through foramen ovale is transesophageal echocardiography (TEE) enhanced by bubble contrast study with Valsalva maneuver. Percutaneous closure of PFO in patients with cryptogenic stroke has been undertaken for number of years. Results of first 3 randomized trials failed to demonstrate superiority of closure over medical treatment. Extended follow up and 3 new trials showed superiority in the device group vs pharmacotherapy in recurrent stroke prevention (HR 0,34, 95% CI 0,15-0,79, p = 0,012). Complications, mostly new onset of atrial fibrillation were rare and mostly transient (HR 3,45, 95% CI 1,39—8,58, p = 0,008). The patient 18-60 years with risk factors will benefit most from the PFO closure. Unresolved remain issues whether PFO should be closed in patients who experience migraine with aura. Another concern is PFO closure in divers with incidence of decompression sickness and PFO. The best results reduction in recurrent stroke rates in middle age patient with cryptogenic stroke and PFO can be obtained when neurologist and cardiologist collaborate strongly. 

Antagoniści receptorów dla angiotensyny (angiotensin receptor blocker – ARB) stanowią podstawę farmakoterpii nadciśnienia tętniczego, zwłaszcza w grupie chorych ze współistniejącą cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, chorobą wieńcową czy też niewydolnością serca. Olmesartan, jeden z przedstawicieli ARB, wykazuje nie tylko silne działanie hipotensyjne, ale również działa przeciwzapalnie oraz przeciwmiażdżycowo, zmniejsza śródnaczyniowy opór nerkowy i zwiększa perfuzję nerkową. Stąd też lek ten może przyczyniać się do korzystnego długoterminowego działania na nerki, zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Angiotensin receptors blocers (ARBs) are the standard therapy of hypertension, especially in patients with diabetes, chronic kidney disease, coronary heart disease or heart failure. Olmesartan, one of the ARB, not only has a strong antihypertensive effect, but also has anti-inflammatory and anti-atherosclerotic effects, reduces intravascular renal resistance and increases renal perfusion. Hence, this drug may contribute to a beneficial long-term effect on the kidneys, especially in patients with type 2 diabetes.

Ogólnopolska Konferencja „Cukrzyca. Od teorii do codziennej praktyki” 
na stałe wpisała się w cykl wydarzeń odbywających się regularnie w Katowicach. W pierwszy weekend marca odbyła się jej już VI edycja. Ponad 300 osób, 
głównie lekarzy praktyków, dyskutowało na temat cukrzycy i chorób współistniejących. Konferencja odbyła się pod patronatem Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego i magazynu „Choroby Cywilizacyjne w Praktyce Lekarskiej. Kardiologia i Diabetologia”, a kierownikiem naukowym konferencji 
był prof. dr hab. n. med. Krzysztof Strojek

Badania kliniczne oraz zalecenia diabetologiczne potwierdzają, że najlepszą opcją insulinoterapii w cukrzycy typu 1 jest stosowanie insulin analogowych. Jednak w cukrzycy typu 2 w dalszym ciągu istotne miejsce zajmują insuliny ludzkie i to nie tylko ze względu na aspekt ekonomiczny, 
ale również przez wzgląd na potrzeby kliniczne poszczególnych pacjentów.

Clinical trials and diabetes guidelines recommend insulin analogues as preferred therapy in type 1 diabetes. Although human insulins still play an important role in type 2 diabetes treatment not only because of lower costs of therapy but also clinical needs in particular clinical settings.