Najważniejszym elementem opieki nad pacjentami ze wszczepionymi układami stymulującymi jest indywidualizacja terapii, obejmująca stałą kontrolę funkcji urządzenia wraz z oceną stanu klinicznego chorego. Dzięki telemonitoringowi na bieżąco można śledzić pracę urządzenia – pozwala on na odległość ocenić wszystkie niezbędne parametry techniczne układu i w razie konieczności odpowiednio szybko zainterweniować.
Telemonitoring urządzeń wszczepialnych jest szczególnie istotny u pacjentów z zaburzeniami rytmu serca oraz niewydolnością serca.
Kategoria: Artykuł
Inhibitory konwertazy angiotensyny (angiotensin converting enzyme inhibitors – ACE-I) stanowią podstawę farmakoterapii chorych z nadciśnieniem tętniczym, niewydolnością serca oraz przewlekłymi zespołami wieńcowymi. Zofenopril, tkankowy ACE-I posiadający w swojej budowie grupy sulfhydrylowe, nie tylko hamuje niekorzystny remodeling lewej komory serca i wykazuje skuteczny efekt hipotensyjny, ale również wyróżnia się zmniejszoną kumulacją bradykininy i prostaglandyn w porównaniu do innych ACE-I. Zofenopril – z uwagi na swoją unikalną budowę, szeroki profil działania i bezpieczeństwo terapii – stanowi nowoczesną formę leczenia, szczególnie w grupie chorych we wczesnej fazie zawału mięśnia sercowego.
Migotanie przedsionków (atrial fibrillation – AF) jest najczęściej występującą arytmią na świecie. Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) dotyczącymi leczenia migotania przedsionków z 2016 r., w celu zmniejszenia objawów arytmii można zdecydować się na dwie strategie leczenia: kontrolę częstości rytmu (rate control) lub kontrolę rytmu (rhythm control). Kontrolę częstości rytmu można uzyskać dzięki leczeniu farmakologicznemu, a lekami pierwszego rzutu są β-blokery. Jedynym z kardioselektywnych beta-blokerów wskazanym w leczeniu zaburzeń rytmu serca jest metoprolol, dostępny zarówno w postaci preparatów dożylnych (w leczeniu doraźnym), jak i doustnych (w terapii długoterminowej). Strategia kontroli rytmu w celu doraźnego przywrócenia rytmu zatokowego opiera się na kardiowersji farmakologicznej bądź elektrycznej. U pacjentów bez strukturalnej choroby serca skutecznymi lekami do kardiowersji farmakologicznej są flekainid (w Polsce dostępny wyłącznie na import docelowy) i propafenon (najczęściej stosowany w Polsce). Leki te mogą być dodatkowo stosowane w strategii „tabletka w kieszeni” (pill in pocket), o ile pacjent spełnia odpowiednie warunki. Leczenie migotania przedsionków powinno być zindywidualizowane i opierać się na całokształcie obrazu klinicznego, a przede wszystkim na preferencjach danego pacjenta.
W związku z narastającą epidemią otyłości oraz starzeniem się populacji liczba chorych na cukrzycę stale rośnie. Szacuje się, że wartość nadal będzie systematycznie rosła do nawet 629 mln w 2045 r. Cukrzyca, niezależnie od innych czynników ryzyka, dwukrotnie zwiększa ryzyko sercowo-naczyniowe, w tym choroby niedokrwiennej serca, udaru niedokrwiennego mózgu oraz zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych. Opublikowane w 2019 r. standardy Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczące postępowania w cukrzycy, stanie przedcukrzycowym i chorobach sercowo-naczyniowych zalecają, że w nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2 u chorych z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym lekami pierwszego rzutu są inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (sodium-glucose cotransporter-2 – SGLT2) lub agoniści receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (agoniści GLP-1). Inhibitory SGLT2 i agoniści GLP-1 wywierają korzystne działanie u pacjentów z chorobami układu sercowo-naczyniowego. W dużych badaniach z randomizacją wykazano ich istotny wpływ na zmniejszenie ryzyka sercowo-naczyniowego oraz śmiertelności.
Zalecenia dotyczące postępowania w częstoskurczach nadkomorowych (supraventricular tachycardia – SVT) z 2019 r. wnoszą kilka zmian oraz są kompleksowym podsumowaniem aktualnej wiedzy na ten temat – również dla lekarzy rodzinnych. Przede wszystkim SVT to nie tylko problem ludzi młodych. Manewry uruchamiające nerw błędny i adenozyna są leczeniem pierwszego rzutu w sytuacji nagłego objawowego SVT. Poza tym mogą dostarczyć istotnych informacji diagnostycznych. Werapamil nie jest zalecany w częstoskurczach z szerokimi zespołami QRS o nieznanej etiologii (z nieznanym obrazem serca i wywiadem kardiologicznym). Sotalol jest jednym z niezalecanych leków w SVT, a propafenon zdecydowanie przeciwwskazany u pacjentów z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (left bundle branch block – LBBB), niedokrwienną lub strukturalną chorobą serca. Zalecenia zwracają uwagę na iwabradynę oraz iwabradynę w połączeniu z beta-blokerem w określonych sytuacjach. We wszystkich nawrotnych i większości ogniskowych arytmii nadkomorowych należy zalecać ablację jako leczenie z wyboru. Częstoskurcz węzłowy (atrio-ventricular nodal reentry tachycardia – AVNRT) aktualnie jest niemal całkowicie uleczalny ablacją przezcewkową z niemal zerowym ryzykiem bloku przedsionkowo- -komorowego. Pozycja amiodaronu w leczeniu SVT znacznie spadła – szczególnie u pacjentów z migotaniem przedsionków (atrial fi brillation – AF) w preekscytacji. Jeśli chodzi o ciążę, gdy to możliwe, należy unikać jakichkolwiek leków antyarytmicznych w pierwszym trymestrze.
W trakcie kongresu Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) opublikowano zalecenia postępowania w przewlekłych zespołach wieńcowych. Zwraca uwagę nowa nomenklatura oraz klasyfikacja na podstawie sześciu scenariuszy klinicznych, które nawiązują do patofizjologii miażdżycy i przebiegu naturalnego choroby wieńcowej. Zweryfikowano podejście do oceny prawdopodobieństwa choroby wieńcowej przed testem, wzrosła także rola tomografii komputerowej (TK) naczyń wieńcowych w porównaniu do wytycznych opublikowanych w 2013 roku. Wyraźnie określono zalecenia dla kwasu acetylosalicylowego w profilaktyce incydentów sercowo-naczyniowych oraz wskazano na korzyści z określonego skojarzonego leczenia przeciwkrzepliwego. Podkreślono konieczność leczenia chorób metabolicznych opartego o najnowsze badania – nawiązano przy tym do opublikowanych równolegle wytycznych z zakresu dyslipidemii i cukrzycy.
Nowe i zarazem drugie zalecenia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology – ESC) i Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą (European Foundation for the Study of Diabetes – EASD) 2019 dotyczące chorób sercowo-naczyniowych i stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy zawierają wiele istotnych zmian w porównaniu z wcześniejszymi wydanymi w 2013 roku. W artykule przedstawiono aktualne stanowisko, a rekomendacje opatrzono komentarzem odnoszącym się do faktów z badań i doświadczenia klinicznego autorów.
Cukrzyca typu 2 to postępująca choroba metaboliczna charakteryzująca się hiperglikemią z powodu oporności na insulinę/niewystarczającej produkcji insuliny. U chorych na cukrzycę dochodzi często do rozwoju powikłań nerkowych. Choroby nerek to bardzo poważny problem zdrowotny – zarówno publiczny, jak i ekonomiczny. Liczba osób, które co roku umierają z powodu choroby nerek, wzrosła w ciągu ostatniej dekady. W pracy przedstawiono wyniki badania CREDENCE (Canagliflozin and Renal Events in Diabetes with Established Nephropathy Clinical Evaluation), w którym wzięło udział 4401 chorych na cukrzycę typu 2
w wieku > 30 lat. Średni wiek badanych wynosił 63 lata. W przeprowadzonym badaniu wykazano, że chorzy na cukrzycę typu 2 i przewlekłą chorobę nerek, którzy otrzymywali kanagliflozynę, mieli istotnie mniejsze ryzyko wystąpienia pierwszorzędowego punktu końcowego, takiego jak rozwój krańcowej niewydolności nerek, podwojenie stężenia kreatyniny w surowicy lub zgon z przyczyn nerkowych lub sercowo-naczyniowych niż osoby, które otrzymały placebo.
Schorzenia układu sercowo-naczyniowego przyczyniają się do istotnego skrócenia czasu przeżycia chorych na cukrzycę. U tych pacjentów szczególnie często dochodzi do rozwoju niewydolności serca oraz niewydolności nerek. Najnowsze grupy leków, takie jak analogi GLP-1, a zwłaszcza leki z grupy inhibitorów kotransportera glukozowo-sodowego 2 (sodium-glucose cotransporter-2 – SGLT2), niosą nadzieję na poprawę losu chorych na cukrzycę – zarówno tych, u których rozpoznano już niewydolność serca, ale także u pacjentów będących w grupie podwyższonego ryzyka tych schorzeń. Wyniki badań wskazują również, że korzystne działanie inhibitorów SGLT2 może dotyczyć również chorych z niewydolnością serca, u których cukrzycy nie rozpoznawano. Prowadzone są również badania dotyczące zastosowania tej grupy leków w cukrzycy typu 1.
Metformina to lek stosowany głównie w terapii cukrzycy typu 2 od ponad 60 lat. Aktualnie jako lek uwrażliwiający na działanie insuliny zalecana jest także w innych typach cukrzycy, w tym u osób
z typem 1 cukrzycy, a także w stanie przedcukrzycowym. Ma ona długą historię i bogate perspektywy na przyszłość. Podstawowym działaniem metforminy jest zmniejszanie insulinooporności. Mechanizm działania leku jest wielotorowy i nadal nie do końca poznany. Badania eksperymentalne i kliniczne pokazują, że metformina – poza standardowymi wskazaniami – może być skuteczna również w chorobach nowotworowych, sercowo-naczyniowych, wirusowym zapaleniu wątroby typu C, chorobach demielinizacyjnych czy zespole policystycznych jajników. Niewykluczone, że zostanie pierwszym lekiem przeciwstarzeniowym i przedłużającym życie.
Ostre uszkodzenie nerek kontrastem charakteryzuje się zmniejszeniem filtracji kłębuszkowej, które występuje w ciągu kilku dni po donaczyniowym podaniu jodowego środka kontrastowego. Mechanizmy patofizjologiczne, poprzez które środki kontrastowe powodują uszkodzenie nerek, nie zostały do końca wyjaśnione. W artykule przedstawiono zasady rozpoznawania i zapobiegania rozwojowi ostrego pokontrastowego uszkodzenia nerek u chorych poddawanych koronarografii lub zabiegom na naczyniach wieńcowych.
Acute kidney damage by contrast is characterized by decreased glomerular filtration, which occurs within a few days after intravascular administration of iodine contrast agent. Pathophysiological mechanisms by which contrast agents cause kidney damage have not been fully explained. The work presents the principles of recognizing and preventing the development of acute post-contrast kidney damage in patients undergoing coronarography or coronary vessels.
Hipoglikemia to zmniejszenie stężenia glukozy we krwi poniżej wartości fizjologicznej. Najczęściej występuje w trakcie leczenia hipoglikemizującego cukrzycy, może jednak towarzyszyć różnym schorzeniom, w których dochodzi do nieadekwatnej sekrecji insuliny przez komórki beta bądź niedoboru hormonów kontrregulacyjnych wydzielanych w chwili wystąpienia hipoglikemii. Różnicowanie przyczyn hipoglikemii stanowi podstawę do podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych, które zabezpieczają chorego przed kolejnymi epizodami zmniejszenia stężenia glukozy we krwi oraz przed powikłaniami, jakie niesie ze sobą hipoglikemia.
Hypoglycemia is defined as the decrease of blood glucose level below the physiological level. Hypoglycemic treatment of diabetes is the most common reason of hypoglecemia but it can occur also in other diseases related to inadequate β-cell insulin production or deficiency of counterregulatory hormones secreted as the response to decreasing glucose levels. Differentiation of hypoglycemia causes in the basis to introduce the proper therapeutic action which can prevent patients against subsequent episode and it’s consequences.