Przetrwały otwór owalny (patent foramen ovale – PFO) jest pozostałością z okresu życia płodowego i występuje u 20–35% populacji dorosłej. Obecność PFO jest niema klinicznie, jednak u 40–50% pacjentów z incydentem udaru kryptogennego można wykryć PFO. Standardem w diagnostyce PFO jest badanie echokardiografii przezprzełykowej z podaniem kontrastu i jednoczesną próbą Valsalvy. Zabieg zamykania PFO wykonuje się od 1992 r. Jednak wstępne wyniki trzech badań z randomizacją nie wykazały redukcji kolejnych incydentów udarowych w grupie zabiegowej vs leczonych farmakologicznie. Wydłużona obserwacja oraz nowe badania z randomizacją wykazały lepsze wyniki w grupach leczonych przezskórnym zamknięciem (HR 0,34, 95% CI 0,15–0,79, p = 0,012). Najczęstszym powikłaniem zabiegu były nowe incydenty migotania przedsionków występujące w okresie okołozabiegowym (HR 3,45, 95% CI 1,39—8,58, p = 0,008). Pacjent, który najbardziej skorzysta na zabiegu, ma 18–60 lat i czynniki ryzyka udaru kryptogennego. Do wyjaśnienia pozostaje kwestia współistnienia PFO z migrenami, szczególnie z aurą. Kolejne pytanie dotyczy zamykania PFO u pacjentów nurkujących, szczególnie w przypadkach, gdy pacjent jest zawodowym nurkiem. Tym pacjentom należy rekomendować zamknięcie otworu owalnego. Najlepsze rezultaty leczenia pacjentów z udarem kryptogennym i PFO można osiągnąć przy ścisłej współpracy neurologa i kardiologa interwencyjnego.
Patent Foramen Ovale (PFO) is remnant after fetal live affecting 20-35% adult population. Often asymptomatic, in 40-50% patients suffering cryptogenic stroke PFO may be detected. The standard in detecting right–left shunt through foramen ovale is transesophageal echocardiography (TEE) enhanced by bubble contrast study with Valsalva maneuver. Percutaneous closure of PFO in patients with cryptogenic stroke has been undertaken for number of years. Results of first 3 randomized trials failed to demonstrate superiority of closure over medical treatment. Extended follow up and 3 new trials showed superiority in the device group vs pharmacotherapy in recurrent stroke prevention (HR 0,34, 95% CI 0,15-0,79, p = 0,012). Complications, mostly new onset of atrial fibrillation were rare and mostly transient (HR 3,45, 95% CI 1,39—8,58, p = 0,008). The patient 18-60 years with risk factors will benefit most from the PFO closure. Unresolved remain issues whether PFO should be closed in patients who experience migraine with aura. Another concern is PFO closure in divers with incidence of decompression sickness and PFO. The best results reduction in recurrent stroke rates in middle age patient with cryptogenic stroke and PFO can be obtained when neurologist and cardiologist collaborate strongly.