Zalecenia Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego i Europejskiego Towarzystwa Badań nad Cukrzycą 2019 dotyczące chorób sercowo-naczyniowych i stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy – ewolucja czy rewolucja?

Od czasu publikacji wyników badania Framingham, w którym wskazano cukrzycę jako przyczynę zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, minęło wiele lat [1]. Pomimo postępu w zakresie wcześniejszego rozpoznawania i skuteczniejszego leczenia przeciwhiperglikemicznego chorzy na cukrzycę mają nadal dwukrotnie większe ryzyko sercowo-naczyniowe [2].
Młodzi chorzy na cukrzycę typu 1, w porównaniu ze zdrowymi rówieśnikami, mają prawie dziesięciokrotnie większe ryzyko zgonu sercowego. Gorsze rokowanie dotyczy przede wszystkim tych, u których rozpoznano cukrzycę typu 1 przed 10. rokiem życia [3]. Cukrzyca u kobiet znosi ochronną rolę płci, a w młodszych grupach wiekowych ryzyko przedwczesnego zgonu jest większe u kobiet niż mężczyzn z cukrzycą.
Nowe wytyczne ESC/EASD 2019 odzwierciedlają aktualny stan wiedzy wynikający z licznych opublikowanych w ostatnich latach wyników dużych badań klinicznych z randomizacją, w których oceniono wpływ nowych leków przeciwhiperglikemicznych oraz innych interwencji diagnostyczno-terapeutycznych na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych (cardiovascular disease – CVD) w grupie pacjentów z cukrzycą [4]. Wytyczne zawierają w sumie 138 zaleceń, z których większość (57%) ma najwyższą, bo I klasę rekomendacji towarzystw naukowych (istnieją obiektywne dowody naukowe i zgodność oceny ekspertów) oraz w 43% posiadają one poziom dowodów A (więcej niż jedno badanie wykazało, że dana procedura lub terapia jest korzystna, użyteczna i skuteczna). Klasa IA oznacza, że dane postępowanie jest rekomendowane i zalecane. Inne terapie o słabiej udokumentowanej skuteczności należy rozważyć lub można rozważyć (IIa lub IIb). Niektóre sposoby leczenia i procedury nie są rekomendowane (III).

Stratyfikacja ryzyka chorób sercowo--naczyniowych w grupie pacjentów z cukrzycą 

Kluczową zmianą wprowadzoną przez autorów do wytycznych ESC/EASD 2019 jest nowa klasyfikacja ryzyka CVD u osób z cukrzycą. Została ona oparta na ocenie występowania dodatkowych czynników ryzyka miażdżycy, przewlekłych powikłań naczyniowych, uszkodzeń narządowych oraz czasu trwania schorzenia. W wytycznych ESC/EASD 2019 podkreślono szczególne znaczenie stratyfikacji ryzyka sercowo-naczyniowego (cardiovascular – CV) przy określaniu celów terapeutycznych, aktywności diagnostycznej oraz dokonywania wyborów w zakresie farmakoterapii. W porównaniu z poprzednimi zaleceniami zrezygnowano w grupie osób z cukrzycą z podziału w zakresie CVD na profilaktykę pierwotną i wtórną.
W wytycznych ESC/EASD 2019 wśród osób z cukrzycą nie wyszczególniono grupy niskiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Zaproponowano tylko trzy kategorie ryzyka sercowo-naczyniowego. Młodzi pacjenci z cukrzycą (typu 1 ≤ 35 lat lub z cukrzycą typu 2 ≤ 50 lat) z czasem trwania cukrzycy poniżej 10 lat znajdują się w kategorii umiarkowanego...