Metformina to wszechstronny lek, z długą historią i bogatą perspektywą na przyszłość. Podstawowym działaniem metforminy jest zmniejszanie insulinooporności, ale stale odkrywane są jej nowe funkcje. Początkowo stosowana tylko w terapii cukrzycy typu 2 okazuje się skuteczna również w typie 1 cukrzycy czy stanie przedcukrzycowym. Mechanizm działania metforminy jest wielotorowy i nadal nie do końca poznany. Badania eksperymentalne i kliniczne odkrywają, że metformina może mieć korzystne zastosowanie również w chorobach nowotworowych, demielinizacyjnych, sercowo-naczyniowych, wirusowym zapaleniu wątroby typu C czy zespole policystycznych jajników. Być może metformina stanie się pierwszym lekiem przeciwstarzeniowym i przedłużającym życie.
Dział: Diabetologia
Jednym z powikłań przewlekłych cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. Występowanie neuropatii znacznie wpływa na pogorszenie jakości życia chorego na cukrzycę, a także ma istotny wpływ na zwiększenie stopnia niepełnosprawności i śmiertelności w tej grupie chorych. Prawidłowa profilaktyka, wczesne rozpoznanie oraz skuteczne leczenie neuropatii są wyzwaniami, z którymi mierzą się w codziennej praktyce lekarze sprawujący opiekę nad chorym na cukrzycę.
Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, w tym gastropareza, należą do szczególnie trudnych do leczenia powikłań cukrzycy. Istnieją dwie formy gastroparezy. Pierwsza z nich to przejściowe (przemijające) zaburzenia motoryki wynikające najczęściej z czasowego (kilka dni do tygodnia) wzrostu glikemii. W tej formie gastroparezy stabilizacja glikemii z reguły przywraca prawidłowy pasaż pokarmu przez żołądek. Długotrwałe, utrzymujące się przez wiele lat wahania glikemii mogą powodować trwałe porażenie funkcji żołądka w zakresie przemieszczania cząstek pokarmowych. Ta druga forma gastroparezy występuje znacznie rzadziej, jednak jej diagnostyka i leczenie są wyzwaniem dla lekarzy prowadzących pacjentów z cukrzycą. Powyższe trudności wynikają także z niezależnego występowania innych czynników nasilających gastroparezę, np. nadużywania alkoholu. Utrwalona gastropareza częściej występuje u pacjentów z cukrzycą typu 1. Jedną ze wskazówek diagnostycznych nakierowujących diabetologa na trop gastroparezy jest szczególny wzorzec wahań glikemii. Przypadek pacjentki przedstawiany w dalszej części artykułu zwraca uwagę na zastosowanie insulin ludzkich u chorych z utrwaloną gastroparezą.