Insulinoterapia stanowi wyzwanie dla lekarzy praktyków zarówno z powodu wzrostu zachorowań na cukrzycę, jak i mnogości chorób towarzyszących, które wpływają na dobór rodzaju insuliny. W niniejszym artykule przedstawimy propozycje doboru insulinoterapii w zależności od sytuacji klinicznej, np. w przewlekłej chorobie nerek, chorobach wątroby, gastroparezie, glikokortykoterapii. Poruszymy również problematykę lipodystrofii – niedocenianej i zapomnianej przez praktyków podczas wieloletniej insulinoterapii.
Autor: Beata Mrozikiewicz-Rakowska
dr n. med; Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych, Warszawski Uniwersytet Medyczny.
Gastropareza, czyli w dosłownym rozumieniu niedowład autonomicznego unerwienia żołądka, jest typowym powikłaniem wieloletniej cukrzycy, stanowiącym jeden z najczęstszych klinicznych objawów cukrzycowej neuropatii autonomicznej. Gastropareza występuje zwykle u pacjentów z wieloletnią cukrzycą, u których doszło do rozwoju zaawansowanej neuropatii autonomicznej. W znaczącej większości są to chorzy z cukrzycą typu 1, którzy zachorowali ponad 30 lat temu, gdy możliwości dobrej kontroli glikemii były znikome (dostępne były tylko insuliny zwierzęce, nie było możliwości korzystania z glukometrów), albo którzy przez pierwsze lata choroby zaniedbywali jej leczenie.
Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego, w tym gastropareza, należą do szczególnie trudnych do leczenia powikłań cukrzycy. Istnieją dwie formy gastroparezy. Pierwsza z nich to przejściowe (przemijające) zaburzenia motoryki wynikające najczęściej z czasowego (kilka dni do tygodnia) wzrostu glikemii. W tej formie gastroparezy stabilizacja glikemii z reguły przywraca prawidłowy pasaż pokarmu przez żołądek. Długotrwałe, utrzymujące się przez wiele lat wahania glikemii mogą powodować trwałe porażenie funkcji żołądka w zakresie przemieszczania cząstek pokarmowych. Ta druga forma gastroparezy występuje znacznie rzadziej, jednak jej diagnostyka i leczenie są wyzwaniem dla lekarzy prowadzących pacjentów z cukrzycą. Powyższe trudności wynikają także z niezależnego występowania innych czynników nasilających gastroparezę, np. nadużywania alkoholu. Utrwalona gastropareza częściej występuje u pacjentów z cukrzycą typu 1. Jedną ze wskazówek diagnostycznych nakierowujących diabetologa na trop gastroparezy jest szczególny wzorzec wahań glikemii. Przypadek pacjentki przedstawiany w dalszej części artykułu zwraca uwagę na zastosowanie insulin ludzkich u chorych z utrwaloną gastroparezą.