Dział: Otwarty dostęp

Cukrzyca typu 2 jest przewlekłą, postępującą chorobą, której towarzyszą zwykle inne zaburzenia metaboliczne, takie jak otyłość, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, hiperurykemia oraz stłuszczenie wątroby. Zła kontrola metaboliczna prowadzi do rozwoju przewlekłych powikłań mikro- i makroangiopatycznych. Szczególne miejsce zajmują powikłania sercowo-naczyniowe oraz nerkowe będące główną przyczyną zgonów chorych z cukrzycą typu 2. Celem nowoczesnego leczenia cukrzycy jest ograniczenie rozwoju przewlekłych powikłań. Inhibitory SGLT-2 (flozyny) są grupą leków hamujących reabsorpcję glukozy z przesączu kłębuszkowego w cewce proksymalnej nefronów, co zwiększa wydalanie glukozy z moczem. Leki te łamią dotychczasowy schemat cukrzyca/glikemia, ponieważ poza obniżaniem glikemii wykazują korzystne działanie metaboliczne (redukują masę ciała, obniżają ciśnienie tętnicze, stężenie kwasu moczowego, zmniejszają stłuszczenie wątroby) oraz kardioprotekcyjne i nefroprotekcyjne. W niniejszym opracowaniu przedstawiono mechanizmy mogące mieć znaczenie w pozaglikemicznym efekcie działania flozyn oraz omówiono wyniki badań CVOT, w których wykazano zmniejszenie ryzyka sercowo-naczyniowego i nerkowego podczas stosowania tej grupy leków. Przedstawiono również wiodącą pozycję flozyn w zaleceniach towarzystw naukowych diabetologicznych i kardiologicznych.

Zaburzenia rytmu serca są rozbudowaną i heterogenną grupą rozpoznań, która dotyczy coraz większej liczby pacjentów. Spektrum tachyarytmii jest bardzo szerokie. Zaczyna się od niegroźnych pojedynczych dodatkowych pobudzeń nadkomorowych, a kończy na groźnych dla życia częstoskurczach komorowych. Biorąc pod uwagę fakt, że istnieje wiele zaburzeń rytmu serca, opracowano liczne schematy postępowania w zależności od postawionego rozpoznania. W przypadku tachyarytmii istotnym narzędziem leczniczym jest przezcewnikowa ablacja, której waga rośnie wraz z publikacjami kolejnych wytycznych kardiologicznych. Niemniej jednak farmakoterapia pozostaje istotnym filarem leczenia pacjentów z zaburzeniami rytmu serca. W poniższym opracowaniu zostanie przedstawione podsumowanie wskazań do stosowania β-adrenolityków w tachyarytmiach ze szczególnym uwzględnieniem metoprololu.

Leki β-adrenolityczne stanowią podstawę w farmakoterapii m.in. przewlekłej niewydolności serca, przewlekłego zespołu wieńcowego, zaburzeń rytmu serca oraz nadciśnienia tętniczego. Nebiwolol, cechujący się wysoką kardioselektywnością, pozwala nie tylko na poprawę rokowania chorych z chorobami układu sercowo-naczyniowego poprzez redukcję hospitalizacji czy wydłużenie czasu przeżycia, ale również cechuje się niskim odsetkiem wystąpienia działań niepożądanych. Ponadto z uwagi na swoje wielokierunkowe działanie pozwala na lepsze rokowanie chorych z wielochorobowością, jak np. współistniejącą POChP, cukrzycą czy z zaburzeniami potencji.

Antagoniści receptora dla angiotensyny II – sartany – są preferowaną grupą leków w leczeniu nadciśnienia tętniczego wśród chorych z przerostem lewej komory serca, po udarze niedokrwiennym mózgu oraz z cukrzycą i przewlekłą chorobą nerek. Telmisartan jako długo działający przedstawiciel sartanów zapewnia skuteczną, całodobową kontrolę ciśnienia tętniczego, zapobiega progresji nefropatii cukrzycowej oraz zmniejsza częstość zachorowań wśród chorych z jawną chorobą miażdżycową. Ponadto telmisartan opóźnia wystąpienie poważnych powikłań cukrzycy oraz zapobiega występowaniu migotania przedsionków.

Aplikacje mobilne dla diabetyków ułatwiają samodzielne zarządzanie cukrzycą, umożliwiają przesyłanie raportów personelowi medycznemu oraz interakcję między użytkownikiem a personelem medycznym. Rynek aplikacji mobilnych wspierających osoby z cukrzycą rozwija się bardzo dynamicznie, jednakże dostępne dowody dotyczące bezpieczeństwa i skuteczności mobilnych aplikacji zdrowotnych, zwłaszcza w przypadku aplikacji dla diabetyków, są nadal ograniczone. W artykule zawarto przegląd badań oceniających skuteczność aplikacji mobilnych dla diabetyków, jak również przegląd aplikacji do zarządzania cukrzycą, aplikacji żywieniowych oraz wspierających wysiłek fizyczny. 

Wyniki uzyskane w badaniu UKPDS niezaprzeczalnie potwierdziły kluczową rolę wczesnego intensywnego leczenia hiperglikemii i utrzymania dobrej kontroli glikemii już w początkowym etapie rozwoju cukrzycy typu 2, co przekłada się na zmniejszenie wystąpienia powikłań mikro- oraz makroangiopatycznych i niewątpliwie stanowiło przełom w leczeniu cukrzycy typu 2. Na wiele lat usystematyzowały również znaczenie i miejsce metforminy w farmakoterapii cukrzycy typu 2. Prawie 30 lat później badania z inhibitorami kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT-2i – sodium-glucose cotransporter 2 inhibitors) porównywalnie zrewolucjonizowały świat diabetologii. W ostatnich latach międzynarodowe i randomizowane badania kliniczne, szczególnie te z empagliflozyną, dapagliflozyną i kanagliflozyną, udokumentowały ich zastosowanie w zakresie zmniejszenia hiperglikemii oraz występowania powikłań sercowo-naczyniowych, w tym hospitalizacji z powodu niewydolności serca u pacjentów z cukrzycą typu 2 (badania EMPA-REG OUTCOME, DECLARE, CANVAS), a także u pacjentów z wyjściową niewydolnością serca z dysfunkcją lewej komory (badania DAPA-HF i EMPEROR-Reduced). Czy należy spodziewać się zatem zmian w zaleceniach diabetologicznych dotyczących leczenia chorych z cukrzycą typu 2?

Migotanie przedsionków jest jedną z najczęściej występujących arytmii na świecie, dotyka aż 1–4% społeczeństwa. W starzejącym się społeczeństwie migotanie przedsionków będzie coraz częstszym problemem, stwarzając nowe wyzwania dla medyków. Leczenie zależy od indywidualnego ryzyka zakrzepowo-zatorowego, a także od obrazu klinicznego oraz chorób towarzyszących. Opracowano kilka możliwych ścieżek postępowania z chorymi z migotaniem przedsionków. Dotychczas terapią pierwszego rzutu w zakresie kontroli rytmu było stosowanie leków antyarytmicznych, jednak nowo publikowane badania coraz mocniej przemawiają za korzyścią płynącą ze stosowania ablacji przezcewnikowej u chorych z AF, prezentując lepsze wyniki leczenia zabiegowego niż farmakoterapii. Nowe wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego z 2020 roku odzwierciedlają te obserwacje, zmieniając nieco spojrzenie na wybór terapii u objawowych chorych z migotaniem przedsionków. Prowadzenie pacjentów z migotaniem przedsionków, zwłaszcza jeśli obciążeni są chorobami towarzyszącymi, takimi jak niewydolność serca, w dalszym ciągu pozostaje wyzwaniem. Interdyscyplinarna współpraca lekarzy specjalistów, lekarzy pierwszego kontaktu, a przede wszystkim uwzględnienie w procesie leczniczym samych pacjentów, powinno dać najlepsze wyniki leczenia.

Cukrzyca typu 2 to epidemia XXI wieku. Liczba chorych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej – zarówno na świecie, jak i w Polsce – rośnie w dużym tempie. Czynnikiem poprzedzającym rozwój cukrzycy jest stan przedcukrzycowy. Ryzyko rozwoju cukrzycy u chorych ze stanem przedcukrzycowym jest bardzo duże. Sugeruje się, że wśród czynników, które mogą zwolnić tempo rozwoju cukrzycy, wymienia się stosowanie witaminy D. W artykule przedstawiono podsumowanie najnowszych doniesień na ten temat. W chwili obecnej nie można dać jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy stosowanie witaminy spowalnia proces przejścia stanu przedcukrzycowego w cukrzycę. Oczekujemy na pełną publikację badania DPVD i wyników metaanaliz danych poszczególnych uczestników. Nawet jeśli zmniejszenie ryzyka przy suplementacji witaminą D może wydawać się stosunkowo niewielkie, w przypadku stosowania w rosnącej populacji osób w stanie przedcukrzycowym może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia publicznego.