Dział: Otwarty dostęp

Zdrowy styl życia, w tym dobrze zbilansowana dieta, stanowi najważniejszy element profilaktyki chorób układu krążenia. Wytyczne prewencji chorób sercowo-naczyniowych międzynarodowych towarzystw naukowych wśród rekomendacji dotyczących sposobu odżywiania podkreślają między innymi istotność źródeł kwasów tłuszczowych w diecie. Za szczególnie korzystne uznaje się redukcję i zastępowanie nasyconych kwasów tłuszczowych wielo- i jednonienasyconymi kwasami tłuszczowymi, których ważne źródło stanowią oleje roślinne. Zaznacza się także potrzebę dostosowania wytycznych do lokalnych zwyczajów i czynników społeczno-ekonomicznych. Biorąc powyższe pod uwagę, w poniższym artykule omówiono potencjał wykorzystania oleju rzepakowego w profilaktyce chorób układu krążenia w Polsce.

Z uwagi na starzejące się społeczeństwo oraz coraz powszechniejsze występowanie czynników ryzyka, niewydolność serca dotyka coraz większą część naszego społeczeństwa. Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie aktualnego schematu leczenia niewydolności serca zgodnego z najnowszymi wytycznymi oraz omównienie najnowszych doniesień i wyników badań nad nowymi substancjami, które w przyszłości mogą zrewolucjonizować postępowanie w HF. W artykule szczegółowo omówiliśmy najnowsze wyniki przełomowych badań dotyczących flozyn – substancji o plejotropowym działaniu, które dotychczas stosowane u pacjentów z cukrzycą, teraz zyskują wskazania w leczeniu niewydolności serca niezależnie od cukrzycy. Niewydolność serca stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej kardiologii. Dzięki coraz większej dostępności nowych substancji w leczeniu niewydolności serca mamy możliwość indywidualizowania terapii i z dostępnych metod wybierać jak najbardziej optymalną.

Niewydolność serca (HF) to złożony zespół kliniczny spowodowany zaburzeniami w budowie, czynności serca. Kluczową rolę w leczeniu pacjentów z HF stanowi optymalna farmakoterapia. Preferowanymi lekami β-adrenolitycznymi w leczeniu HF są bisoprolol, bursztynian metoprololu, karwedilol i nebiwolol. Nebiwolol jest jedynym selektywnym blokerem receptorów β1 o działaniu plejotropowym: ma działanie wazodylatacyjne oraz korzystnie wpływa na śródbłonek naczyniowy.

Starzenie się społeczeństwa, nikotynizm, niewłaściwe nawyki żywieniowe oraz coraz powszechniej występujące zaburzenia gospodarki węglowodanowej i lipidowej stanowią główne czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy tętnic obwodowych (PAD), która obecnie dotyka około 200 milionów osób na całym świecie. PAD wiąże się z istotnie wyższym ryzykiem poważnych zdarzeń w obrębie kończyn dolnych (MALE) oraz zdarzeń sercowo-naczyniowych (MACE). Pewien przełom w terapii pacjentów z zaawansowaną postacią PAD może dokonać się za sprawą wyników badania COMPASS. W badaniu tym, do którego rekrutowano również pacjentów z PAD, dodanie riwaroksabanu w małej dawce (2 x 2,5mg/dobę) do standardowego leczenia za pomocą kwasu acetylosalicylowego (100 mg/ /dobę) prowadziło do znamiennej statystycznie redukcji ryzyka MALE oraz MACE, o odpowiednio: 46% i 28%. Korzystnego efektu tej terapii nie zmieniał umiarkowany i w pełni akceptowalny wzrost ryzyka poważnych krwawień, bowiem benefit kliniczny netto, po uwzględnieniu powikłań krwotocznych, wynosił aż 28%. Dostępne dowody naukowe przekonują, że terapia skojarzona, jako istotna składowa prewencji wtórnej, powinna stać się standardową formą leczenia wśród chorych wysokiego ryzyka z zaawansowaną miażdżycą tętnic obwodowych, gdyż w tej populacji pozwala najbardziej ograniczyć liczbę zgonów i inwalidztwa spowodowanego schorzeniami układu krążenia.

Metformina to jeden z najstarszych doustnych leków przeciwcukrzycowych obecnych na rynku. Co ważne, lek ten wciąż jest lekiem numer jeden w leczeniu chorych na cukrzycę typu 2 i to na wszystkich etapach zaawansowania choroby. Jej biodostępność wynosi 50–60%, średni okres półtrwania to 2–4 godzin, wydalana jest przez nerki. W pracy przedstawiono aktualne informacje na temat słabo znanego działania metforminy, leku mogącego w istotny sposób wpływać na wydłużenie przeżycia pacjentów, w tym chorych na cukrzycę typu 2.

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która nazwana została pierwszą niezakaźną pandemią świata. W ostatnich latach obserwuje się znaczny wzrost liczby osób, u których diagnozuje się cukrzycę. Z jednej strony związane jest to ze skuteczniejszym rozpoznaniem tej choroby, ale z drugiej – z niewłaściwym stylem życia. W artykule przedstawiono najnowsze rekomendacje, zarówno polskie jak i światowe, dotyczące ilości i rodzaju tłuszczu zalecanego w terapii cukrzycy typu 2. Została również przedstawiona analiza składu poszczególnych rodzajów tłuszczów, ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia oleju rzepakowego w prewencji i leczeniu cukrzycy typu 2. Poruszono również temat skutecznej edukacji pacjentów i wskazano właściwe metody komunikacji z pacjentem.

Choroby sercowo-naczyniowe pozostają wiodącą przyczyną zgonów na świecie. Jedną z głównych jednostek chorobowych składających się na spektrum chorób kardiologicznych jest niewydolność serca, która jest odpowiedzialna za znaczący odsetek hospitalizacji pacjentów kardiologicznych i istotne obciążenie finansowe systemów opieki zdrowia. Związek między niewydolnością serca a cukrzycą został dawno opisany, za sprawą obserwacji współistnienia tych dwóch jednostek chorobowych i braku innych uchwytnych przyczyn. Szacuje się, że do 40% pacjentów z niewydolnością serca ma także zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Dopiero ostatnio, za sprawą przełomowych wyników badań nad inhibitorami kotransportera 2 glukozy zależnego od jonów sodowych, w populacji pacjentów mocno obciążonych kardiologicznie poświęcono więcej uwagi. Ponadto zostały przedstawione nowe zalecenia w farmakoterapii, które przekładają się na mniejsze ryzyko zgonu. Leki, które pierwotnie zostały zaprezentowane jako nowość dla pacjentów diabetologicznych, obecnie zyskują coraz większą popularność w świecie kardiologii.

Metformina to jeden z najstarszych doustnych leków przeciwcukrzycowych nadal obecnych na rynku. Co ważne, lek ten jest wciąż lekiem numer jeden w leczeniu chorych na cukrzycę typu 2 i to na wszystkich etapach zaawansowania choroby. Metformina jest dimetylową pochodną guanidyny. Jest to zasada, która w żołądku ulega jonizacji i jest wchłaniana w dwunastnicy oraz głównie w początkowym odcinku jelita czczego. Nie wiąże się z białkami i ulega szybkiej dystrybucji do tkanek. Nie podlega również biotransformacji. Jej biodostępność wynosi 50–60%, średni okres półtrwania zaś 2–4 godziny, wydalana jest przez nerki. W pracy przedstawiono podsumowanie obecnej wiedzy na temat metforminy, zarówno jej mechanizmu działania, zastosowania klinicznego, objawów ubocznych, jak i przeciwwskazań do jej stosowania.