Beta-adrenolityki – kiedy, który, dla kogo?

Leki z grupy beta-adrenolityków stanowią standard terapii chorych ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego, w tym głównie chorych z przewlekłym zespołem wieńcowym (CHD), nadciśnieniem tętniczym (HA), zaburzeniami rytmu serca, tętniakiem aorty, kardiomiopatią przerostową czy przewlekłą niewydolnością serca (HF). Ponadto zajmują one szczególne miejsce w terapii chorych z jaskrą, migreną, nadczynnością tarczycy, zaburzeniami lękowymi czy drżeniem samoistnym.

Zasadniczy mechanizm działania beta-adrenolityków polega na zablokowaniu receptorów β i tym samym zmniejszeniu liczby tych receptorów do aktywacji. Wyróżnia się kilka możliwych podziałów leków z grupy beta-adrenolityków: selektywne i nieselektywne, z i bez wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej (WAS) oraz na takie, które mają dodatkowy mechanizm działania. 

Te leki można również podzielić w zależności od generacji, co wiąże się z selektywnością (I generacja – leki nieselektywne, np. propranolol, sotalol; II generacja – leki selektywne, np. bisoprolol, metoprolol; III generacja – leki z dodatkową aktywnością wazodylatacyjną, np. nebiwolol, karwedilol, labetalol). Zdolność beta-adrenolityków do WAS warunkuje m.in. efekt naczyniorozszerzający, inotropizm mięśnia sercowego, efekt hipolipemizujący oraz znosi tzw. efekt z odbicia po odstawieniu leku. Z drugiej strony brak WAS wpływa na lepiej wyrażony efekt chronotropowo ujemny oraz zmniejszone zapotrzebowanie mięśnia sercowego na tlen, jednak może przyczyniać się do większego ryzyka wystąpienia skurczu oskrzeli u osób z obturacyjnymi chorobami płuc. Lekami z grupy beta-adrenolityków cechującymi się WAS są m.in. celiprolol, pindolol, acebutolol. W leczeniu chorób układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza chorych po ostrym incydencie wieńcowym, należy unikać stosowania beta-adrenolityków z WAS w związku z możliwym poszerzeniem stref...