Niedokrwistość i niedobór żelaza u pacjentów kardiologicznych

Kardiologia

Niedokrwistość i niedobór żelaza (Fe) są często obserwowane u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi. Jest to zjawisko uwarunkowane wieloczynnikowo, ale zawsze wiąże się z gorszym rokowaniem w tej grupie chorych. Do szybkiego wyrównania niedoborów Fe można wykorzystać preparaty podawane dożylnie, jednak równie skuteczna oraz obciążona mniejszym ryzykiem wydaje się droga doustna, co jest leczeniem z wyboru. Pozwala to na minimalizowanie ryzyka ciężkich działań niepożądanych. Lekiem z wyboru w pierwszej kolejności wydaje się zastosowanie proteinianobursztynianiu żelaza, z uwagi na korzystny profil działań niepożądanych. Leczenie dożylne powinno być stosowane jedynie w wybranych sytuacjach klinicznych.

Przyczyny niedokrwistości

Niedokrwistość oraz niedobór żelaza (Fe) są często obserwowane u pacjentów z niewydolnością serca (HF, heart failure) i uchodzą za niezależne czynniki ryzyka ponownej hospitalizacji, zwiększonej śmiertelności ogólnej oraz z przyczyn sercowo-naczyniowych [1, 2]. Kardiomiocyty wymagają odpowiedniej ilości Fe do prawidłowego funkcjonowania i tworzenia energii niezbędnej do zachowania kurczliwości. Nawet u 55% chorych z przewlekłą oraz aż u 80% z ostrą HF obserwuje się niedobór żelaza [3].

POLECAMY

Za główne przyczyny tego stanu uważa się:

  • zwiększoną utratę Fe,
  • zmniejszone spożycie lub wchłanianie (niedożywienie, zastój w jelitach),
  • zaburzony metabolizm żelaza spowodowany przewlekłą aktywacją zapalenia w HF.
     

U pacjentów z HF niedobór żelaza definiuje się jako stężenie ferrytyny w surowicy < 100 ng/ml lub 100–299 ng/ml przy wysyceniu transferyny wynoszącym < 20% [4]. Według kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia o niedokrwistości mówimy wówczas, gdy stężenie hemoglobiny u kobiet wynosi < 12 g/dl, u mężczyzn zaś < 13 g/dl. Należy podkreślić, że niedobór żelaza nie jest tożsamy z niedokrwistością. Prowadzi on jednak do pogorszenia wydolności fizycznej, może wyzwalać dekompensację układu krążenia czy zaostrzenia objawów niewydolności serca, sprzyjać dysfunkcji mięśni szkieletowych i wiązać się z występowaniem zespołu kruchości.

Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC, European Society of Cardiology) dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca zalecają, aby u wszystkich pacjentów z HF regularnie dokonywać przesiewowej oceny w kierunku niedokrwistości i niedoboru żelaza [5]. Stwierdzenie niedokrwistości i/lub niedoboru żelaza powinno prowadzić do poszerzenia diagnostyki i ustalenia jej przyczyny. Do czynników ryzyka wystąpienia niedokrwistości u chorych z niewydolnością serca zalicza się:

  • starszy wiek,
  • płeć żeńską,
  • niski status społeczno-ekonomiczny,
  • ostrą niewydolność serca,
  • zaawansowaną niewydolność serca (w tym z wyniszczeniem),
  • wysokie stężenie peptydów natriuretycznych...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów

Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Choroby Cywilizacyjne w Praktyce Lekarskiej – Kardiologia i diabetologia"
  • Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
  • Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
  • ...i wiele więcej!

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI