Autor: Zbigniew Kalarus

Antagoniści receptorów dla angiotensyny (angiotensin receptor blocker – ARB) stanowią podstawę farmakoterpii nadciśnienia tętniczego, zwłaszcza w grupie chorych ze współistniejącą cukrzycą, przewlekłą chorobą nerek, chorobą wieńcową czy też niewydolnością serca. Olmesartan, jeden z przedstawicieli ARB, wykazuje nie tylko silne działanie hipotensyjne, ale również działa przeciwzapalnie oraz przeciwmiażdżycowo, zmniejsza śródnaczyniowy opór nerkowy i zwiększa perfuzję nerkową. Stąd też lek ten może przyczyniać się do korzystnego długoterminowego działania na nerki, zwłaszcza u pacjentów z cukrzycą typu 2.

Angiotensin receptors blocers (ARBs) are the standard therapy of hypertension, especially in patients with diabetes, chronic kidney disease, coronary heart disease or heart failure. Olmesartan, one of the ARB, not only has a strong antihypertensive effect, but also has anti-inflammatory and anti-atherosclerotic effects, reduces intravascular renal resistance and increases renal perfusion. Hence, this drug may contribute to a beneficial long-term effect on the kidneys, especially in patients with type 2 diabetes.

Hipercholesterolemia rodzinna (familial hypercholesterolaemia – FH) to jedna z najczęściej występujących na świecie chorób genetycznych. Pacjenci z FH to grupa chorych szczególnie wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego. Pomimo wielu możliwości diagnostycznych odsetek osób z rozpoznaną FH pozostaje niedoszacowany, a ostry incydent sercowo-naczyniowy niejednokrotnie jest pierwszym objawem tej choroby. Szybka identyfikacja chorych z FH i właściwe oraz odpowiednio wcześnie wdrożone postępowanie terapeutyczne może pozwolić na redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego w tej szczególnej grupie chorych. Niestety, dostępność do optymalnych form terapii nadal jest ograniczona, a powszechnie stosowane metody leczenia bardzo często są niewystarczające.

Familial hypercholesterolaemia (FH) is one of the most common genetic diseases in the world. Patients with FH are a group of particularly high cardiovascular risk patients. Despite many diagnostic possibilities, the percentage of people diagnosed with FH remains underestimated, and the acute cardiovascular incident is often the first symptom of this disease. Rapid identification of patients with FH and proper pharmacotherapy, early implemented, may allow to reduce the cardiovascular risk in this group of patients. Unfortunately, the commonly used forms of pharmacotherapy are very often insufficient however availability of optimal, new forms of therapy are still limited.

W ciągu ostatnich trzech dekad dokonał się znaczący postęp w zakresie terapii chorób sercowo-naczyniowych. W oczywisty sposób przekłada się to na poprawę wskaźników przeżywalności, ale jednocześnie prowadzi do istotnego zwiększenia się populacji chorych z przewlekłą niewydolnością serca (PNS). Szacuje się, że u 30–36% pacjentów z PNS występują zaburzenia depresyjne, których częstość oraz nasilenie silnie korelują z zaawansowaniem niewydolności serca. Zgodnie z publikowanymi danymi, depresja wywiera istotny, niekorzystny wpływ na przebieg PNS. Jest ona bowiem związana z pogorszeniem jakości życia i nasileniem objawów niewydolności serca, a przede wszystkim stanowi niezależny predyktor zgonu oraz hospitalizacji z powodu dekompensacji PNS, zwiększając o ponad 40% ryzyko niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych. Jak pokazują badania, leczenie depresji u chorych z PNS jest bezpieczne i pozwala na uzyskanie remisji nawet u 75% pacjentów. Jednak co najistotniejsze, skuteczne leczenie depresji wiąże się ze znamienną redukcją częstości zdarzeń sercowo-
-naczyniowych w obserwacji odległej.

In last 3 decades, major advances in therapy of cardiovasccular diseases have been achieved. These achievements are clearly associated with improvement in the survival indices, however at the same time they lead to significant increase in the incidence of chronic heart failure (CHF). It is estimated, that 30-36% of CHF patients are burdened with depression. Of note, depression incidence and severity of its symptoms are strictly correlated with severity of heart failure. According to published data, depression has deleterious impact on prognosis in CHF population, being associated with worsening in quality of life and CHF symptoms. Besides, depression has been proved to be the independent predictor of all-cause mortality and hospitalization due CHF decompensation, leading to over 40% increase in the incidence of major adverse cardiac events. On the basis of the published studies, treatment of depression in this population seems to be safe and allows to achieve remission even in 75% of CHF patients. What is most important, effective treatment of depression may be associated with significant improvement in long-term prognosis.

Na podstawie publikowanych danych uważa się, że niewydolność serca (heart failure – HF) występuje u ok. 1–2% populacji ogólnej, a jej częstość rośnie wraz z wiekiem (≥ 10% wśród osób powyżej 70. roku życia). Artykuł dotyczy populacji chorych z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (left ventricular ejection fraction – LVEF) < 40%. Do priorytetów w leczeniu chorych z HF należą: poprawa ich stanu klinicznego, zwiększenie ich wydolności wysiłkowej, poprawa jakości życia, zapobieganie hospitalizacjom oraz zmniejszenie śmiertelności całkowitej. Podstawowe leczenie farmakologiczne pacjentów z HF z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (HFrEF) obejmuje: inhibitory konwertazy angiotensyny (angiotensin-converting enzyme inhibitor – ACEI) oraz leki beta-adrenolityczne. Zaleca się stopniowe zwiększanie wyżej wymienionych leków do maksymalnie tolerowanych dawek. Antagonistów receptora mineralokortykoidowego/aldosteronowego (MRA) zaleca się u chorych z HFrEF, u których występują objawy mimo leczenia ACEI i beta-adrenolitykiem w celu zmniejszenia ryzyka hospitalizacji z powodu HF i ryzyka zgonu. Leki moczopędne zaleca się w celu redukcji objawów i poprawy wydolności wysiłkowej u chorych z cechami i/lub objawami zastoju. Sakubitril/walsartan stanowi alternatywę dla ACEI w celu zmniejszenia ryzyka hospitalizacji z powodu HF i ryzyka zgonu u ambulatoryjnych chorych z HFrEF, u których występują objawy mimo optymalnego leczenia farmakologicznego za pomocą ACEI, leku beta-adrenolitycznego i MRA (mineralocorticoid receptor antagonist).

Antagoniści receptora mineralokortykoidowego, w tym głównie eplerenon i spironolakton, znajdują zastosowanie w leczeniu m.in. nadciśnienia tętniczego, niewydolności serca, zespołu nerczycowego oraz marskości wątroby z towarzyszącymi obrzękami. Różnica w budowie, a tym samym i w selektywności względem receptorów tych leków, sprawia, że pomimo podobnego zasadniczego działania, spektrum siły ich wpływu, działań ubocznych i niepożądanych jest znamiennie różne. Ze względu na korzystniejszy profil działania metabolicznego wydaje się, że to eplerenon powinien stanowić lek pierwszego wyboru w grupie szczególnie trudnych i obciążonych pacjentów, jakimi są m.in. chorzy z cukrzycą lub zespołem metabolicznym.

Wstęp: Niedobór żelaza stanowi niezależny czynnik złego rokowania oraz pogorszenia codziennego funkcjonowania chorych po przebytym leczeniu zabiegowym oraz u pacjentów w podeszłym wieku. Niezależnie od przyczyny niedoboru żelaza, jego suplementacja, zwłaszcza w postaci preparatu łatwo przyswajalnego, stanowi kluczowy element postępowania terapeutycznego, który pozwala na osiągnięcie optymalnych efektów w perspektywie zarówno krótko-, jak i długoterminowej. 

Wstęp: Migotanie przedsionków (atrial fibrillation – AF) stanowi najczęstszą tachyarytmię nadkomorową w populacji ogólnej, a także u chorych z zawałem serca. Jego częstość występowania w tej populacji szacuje się na 5–23%, z tego u ok. 40% chorych jest to pierwszy w życiu epizod arytmii. W ostatnich trzech dekadach dzięki gwałtownemu rozwojowi inwazyjnych metod leczenia zawału serca uzyskano redukcję częstości występowania AF wikłającego zawał serca. Jednak pomimo ogromnego postępu, jaki dokonał się w zakresie leczenia ostrych zespołów wieńcowych, AF w dalszym ciągu jest istotnym i często niedocenianym problemem klinicznym. Z uwagi na niekorzystny wpływ na parametry hemodynamiczne oraz wzrost ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych AF stanowi niezależny czynnik ryzyka niekorzystnych zdarzeń sercowo-naczyniowych, zwiększając dwukrotnie śmiertelność w okresie wewnątrzszpitalnym. Ponadto konieczność stosowania doustnego leczenia przeciwzakrzepowego u chorych z AF istotnie zwiększa u nich ryzyko rozwoju powikłań krwotocznych. Wybór optymalnej strategii skojarzonego leczenia przeciwzakrzepowego oraz czasu jego trwania wymaga każdorazowo wnikliwej analizy ryzyka ponownych incydentów niedokrwiennych oraz niebezpieczeństwa zdarzeń krwotocznych.

Wstęp: Cukrzyca typu 2 oraz zespół metaboliczny stanowią niezależne czynniki ryzyka rozwoju i progresji chorób układu sercowo-naczyniowego (cardiovascular disease – CVD). Standardem postępowania farmakologicznego u pacjentów z CVD, w tym zwłaszcza z niewydolnością serca, są m.in. leki z grupy β-adrenolityków, antagonistów konwertazy angiotensyny i diuretyków. Niektóre z nich, w tym β-adrenolityki i diuretyki, nie są szczególnie rekomendowane u chorych z współistniejącymi zaburzeniami metabolicznymi. Wyjątkowy profil farmakologiczny karwedilolu przemawia jednak za jego preferencyjnym wyborem w tak trudnej do osiągnięcia optymalnych efektów terapeutycznych grupie chorych. Dlatego też indywidualne podejście w wyborze farmakoterapii u pacjenta z CVD i zaburzeniami metabolicznymi stanowi podstawę powodzenia terapeutycznego.