Korzyści wynikające z wczesnego włączania empagliflozyny u pacjentów z cukrzycą typu 2

Cukrzyca typu 2, jako przewlekła choroba metaboliczna o postępującym przebiegu, stanowi istotny czynnik ryzyka rozwoju licznych powikłań narządowych, zwłaszcza sercowo-naczyniowych i nerkowych. Z uwagi na wieloukładowy charakter choroby i często obecne powikłania cukrzycy już w momencie jej rozpoznania oraz schorzenia współistniejące wczesne wdrożenie odpowiedniej i zindywidualizowanej terapii stanowi kluczowy element postępowania klinicznego. W ostatnich latach inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego typu 2 (SGLT-2) zyskały pozycję nie tylko skutecznych leków przeciwhiperglikemicznych, ale także udokumentowano ich działanie nefroprotekcyjne i ochronne względem układu sercowo-naczyniowego oraz hamujące progresję chorób z nimi związanych. Coraz więcej badań klinicznych wskazuje, że wczesna inicjacja terapii empagliflozyną, poza kontrolą glikemii, hamuje rozwój późnych powikłań oraz spowalnia postęp przewlekłych zmian narządowych, które stanowią główną przyczynę śmiertelności w cukrzycy typu 2.

Mechanizm działania inhibitorów SGLT-2

Podstawowym mechanizmem działania inhibitorów SGLT-2 jest selektywne hamowanie kotransportera sodowo-glukozowego typu 2, białka zlokalizowanego w nabłonku proksymalnego kanalika krętego nefronu, którego funkcja polega na zwrotnej reabsorpcji większej części przesączonej glukozy. Przekłada się to na spadek wchłaniania zwrotnego sodu i glukozy z moczu pierwotnego wraz z następczym obniżeniem stężenia glukozy w osoczu w sposób insulinoniezależny, co minimalizuje ryzyko wystąpienia hipoglikemii. Stosowanie tych leków skutkuje obniżeniem stężenia hemoglobiny glikowanej o ok. 0,7–1,0% u pacjentów z cukrzycą typu 2 [1]. Ponadto glukozuria związana jest z utratą blisko 300 kcal/dobę, ułatwiając tym samym redukcję masy ciała, głównie w zakresie tłuszczu trzewnego, co skutkuje spadkiem ilości leptyny i wzrostem wrażliwości na insulinę [1, 2]. W kontekście metabolizmu energetycznego wykazano również, że inhibitory SGLT-2 promują przesunięcie substratów energetycznych w kierunku zwiększonego zużycia ciał ketonowych, które stanowią bardziej wydajne źródło energii dla mięśnia sercowego i nerek w warunkach przewlekłej choroby [3]. Kontrola metaboliczna uzyskana na tej drodze wraz z efektem natriuretycznym i zmniejszeniem objętości osocza przekłada się na zmniejszenie obciążenia wstępnego serca, a tym samym poprawę wydolności fizycznej i komfortu życia oraz obniżenie ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą i niewydolnością serca [1]. Mechanizm korzystnego efektu działania inhibitorów SGLT-2, w tym empagliflozyny, jest jednak znacznie szerszy. Molekularne podstawy, inne od skutecznego kontrolowania glikemii chorych, obejmują m.in. redukcję stanu zapalnego w obrębie mięśnia sercowego, spowalnia...