Leki beta-adrenolityczne (β-adrenolityczne, zamiennie nazywane po prostu beta-adrenolitykami lub krócej – beta-blokerami) istnieją w medycynie od połowy XX w.
W 1964 r. sir James W. Black wynalazł pierwszy lek z tej grupy – nieselektywny receptorowo propranolol. Odkrycie to uznane zostało za przełomowe, a sam odkrywca otrzymał za nie Nagrodę Nobla w 1988 r. Propranolol natomiast dał początek rozrastającej się do dziś dużej, heterogennej rodzinie beta-adrenolityków.
Wprowadzenie do praktyki klinicznej zupełnie nowej substancji zapoczątkowało intensywne badania mające na celu wynalezienie cząsteczek podobnych co do głównej zasady działania, ale dostosowanych do potrzeb konkretnych pacjentów. Poszukiwano związków bardziej selektywnych receptorowo, mających (lub nie) wewnętrzną aktywność sympatykomimetyczną, o innych właściwościach farmakokinetycznych i farmakodynamicznych, metabolizowanych różnymi drogami, aż w końcu dążono do uzyskania właściwości dodatkowych poza działaniem na receptory β1 i β2. W ten sposób powstały nowoczesne beta-adrenolityki hybrydowe, nazywane również wazodylatacyjnymi – karwedilol i nebiwolol.
POLECAMY
Właściwości receptorowe, farmakokinetyczne oraz farmakodynamiczne
Analizując parametry poszczególnych grup beta-blokerów, należy w pierwszej kolejności przyjrzeć się ich właściwościom receptorowym. Cała ta grupa leków działa przede wszystkim, blokując receptory β (występujące w trzech wariantach) odpowiedzialne za odbiór bodźców z części współczulnej układu autonomicznego. Sygnały te przekazywane są za pośrednictwem dwóch neurotransmiterów – adrenaliny oraz noradrenaliny. Zablokowanie receptorów β prowadzi w układzie krążenia
Tab. 1. Działanie receptorowe i właściwości karwedilolu i nebiwololu
Tab. 2. Generacje i grupy beta-adrenolityków
do zwolnienia czynności serca, wydłużenia fazy rozkurczu, zwolnienia przepływu impulsów w układzie bodźcoprzewodzącym, zmniejszenia siły skurczu mięśnia oraz zmniejszenia pobudliwości komórek mięśnia sercowego. Z uwagi na tematykę niniejszego opracowania nie można pominąć również receptorów α, które są dodatkowym punktem działania opisywanego karwedilolu. Aby lepiej zobrazować działanie receptorowe, ich właściwości zestawiono w tabeli 1 [1].
Na podstawie powinowactwa do poszczególnych receptorów (oraz obecności wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej) wyszczególniono generacje i grupy beta-adrenolityków (tab. 2) [2, 14].
Tytułowe nowoczesne beta-adrenolityki należą do opisanej wyżej grupy III i mają szczególne właściwości dodatkowe.
Karwedilol [3, 4] jest niekardioselektywnym beta-blokerem, mającym dodatkową zdolność antagonizowania receptorów α1, co prowadzi do zmniejszenia oporu obwodowego. Nie wykazuje on aktywności sympatykomimetycznej, ma natomiast potencjał stabilizacji błon komórkowych. Ponadto wykazuje działanie przeciwutleniające, antyproliferacyjne oraz hamuje układ renina–angiotensyna–aldosteron.
Chemicznie jest związkiem lipofilnym oraz mieszaniną racemiczną dwóch enencjomerów....
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 6 wydań czasopisma "Choroby Cywilizacyjne w Praktyce Lekarskiej – Kardiologia i diabetologia"
- Nielimitowany dostęp do całego archiwum czasopisma
- Zniżki w konferencjach organizowanych przez redakcję
- ...i wiele więcej!
