Autor: Katarzyna Cyganek

Powikłania sercowo-naczyniowe i choroby nerek są najczęstszą przyczyną zgonów u pacjentów z cukrzycą. Obecnie w standardach opieki diabetologicznej w Polsce na 2025 r. kluczowym elementem jest profilaktyka powikłań cukrzycy. Podkreśla się konieczność wczesnego wykrywania oraz skutecznego leczenia czynników ryzyka sercowo-naczyniowego, takich jak nadciśnienie, dyslipidemia czy niekontrolowana glikemia. To holistyczne podejście obejmuje edukację pacjentów w zakresie profilaktyki zdrowotnej: żywienia, aktywności fizycznej, snu, regularne monitorowanie stanu zdrowia wraz z oceną czynników ryzyka, wykorzystanie potencjału technologii, jak systemy do ciągłego monitorowania glikemii, mobilne aplikacje medyczne oraz wdrażanie indywidualnych planów terapeutycznych. Celem jest zmniejszenie częstości występowania powikłań mikro- i makroangiopatycznych, co przekłada się na poprawę jakości życia chorych i ograniczenie obciążenia systemu opieki zdrowotnej. Ostatecznie celem takiego postępowania jest wydłużenia życia chorego. Filarami w farmakoterapii cukrzycy typu 2 nadal są inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego (SGLT2i, sodium-glucose cotransporter-2 inhibitors) oraz analogi ludzkiego hormonu glukagonopodobnego peptydu 1 (GLP-1, glucagon-like peptide 1). Obie grupy leków wykazują szeroką skuteczność metaboliczną w redukcji czynników ryzyka sercowo-naczyniowego przy jednoczesnym bezpieczeństwie działania w szerokim spektrum pacjentów z cukrzycą typu 2.

Otyłość i cukrzyca typu 2 to choroby przewlekłe i postępujące. Stanowią istotny problem zarówno zdrowotny, jak i kosztowy dla zdrowia publicznego. W obu chorobach dochodzi do rozwoju zaburzeń metabolicznych, zapalnych, zmian miażdżycowych, a w konsekwencji do skrócenia czasu przeżycia chorych oraz zwiększenia umieralności. Obecne rekomendacje dotyczące leczenie cukrzycy typu 2, nadwagi i otyłości zalecają postępowanie wieloczynnikowe na jak najwcześniejszym etapie. Priorytetem leczenia jest redukcja masy ciała i jej utrzymanie. Obecnie dostępne leki mogą modyfikować przebieg choroby. Takim lekiem jest niewątpliwie tirzepatyd (TZP). Jest to agonista dla 2 receptorów: GLP-1 (glucagon like peptide-1) oraz GIP (glukoce-depenend insulinotropic polypeptide). Podawany jest raz w tygodniu w postaci iniekcji. Dane z badań klinicznych dla pacjentów z cukrzycą typu 2 (badanie SURPASS) oraz pacjentów z otyłością (badanie SURMONT) wykazały znaczącą poprawę kontroli czynników metabolicznych: poziomu glukozy, redukcję masy ciała i obwodu pasa, poprawę lipidogramu i obniżenie ciśnienia tętniczego. W poniższej pracy omówione zostaną korzyści z terapii tirzepatydem.

Obecnie istotnym problemem stanowiącym o zagrożeniu zdrowia publicznego są dwie epidemiczne choroby przewlekłe: cukrzyca i otyłość. Zarówno cukrzyca, jak i otyłość prowadzą do zaburzeń metabolicznych i rozwoju zmian miażdżycowych, a w konsekwencji do skrócenia czasu przeżycia chorych oraz zwiększenia umieralności. Aktualne rekomendacje dotyczące leczenie cukrzycy typu 2 i jej progresywnego charakteru zalecają postępowanie wieloczynnikowe na jak najwcześniejszym etapie. Obecnie dostępne są leki mogące modyfikować przebieg choroby. Takim lekiem jest niewątpliwie tirzepatyd (TZP). Jest to agonista dla 2 receptorów: dla GLP-1 (glucagon like peptide-1) oraz GIP (glukoce-depenend insulinotropic polypeptide). Podawany jest raz w tygodniu w postaci iniekcji. Dane z badań klinicznych dla pacjentów z cukrzycą typu 2 (badanie SURPASS) oraz pacjentów z otyłością (badanie SURMONT) wykazały znaczącą poprawę kontroli czynników metabolicznych: poziomu glukozy, redukcję masy ciała i obwodu pasa, poprawę lipidogramu i obniżenie ciśnienia tętniczego. W poniższej pracy omówione zostaną przypadki kliniczne i na ich przykładzie zastosowanie praktyczne tirzepatydu.

Choroba otyłościowa jest chorobą przewlekłą, ze skłonnością do nawrotów. Jest ona istotnym problem stanowiącym zagrożenie dla zdrowia publicznego. Badania epidemiologiczne dowodzą, że otyłość skraca czas przeżycia chorych oraz zwiększa umieralność z wszystkich przyczyn. Poniższa praca stanowi przegląd aktualnych metod leczenia farmakologicznego choroby otyłościowej. Dane z badań obserwacyjnych potwierdzają skuteczność wszystkich metod leczenia. Obecnie w Polsce dostępne są trzy leki zarejestrowane do leczenia choroby otyłościowej: orlistat, preparat złożony naltrekson + bupropion i liraglutyd. Skuteczność leków przeciw otyłości jest dość znaczna, zwłaszcza w poprawie zaburzeń metabolicznych. Natomiast najbardziej długotrwałą i skuteczną poprawę zaburzeń metabolicznych oraz zmniejszenie śmiertelności chorych otyłych uzyskuje się stosując metody chirurgii bariatrycznej.

Nowoczesne technologie znajdują szerokie zastosowanie w opiece zdalnej nad ciężarną z cukrzycą. Wykazano poprawę celów glikemii w ciąży i wyników położniczych w grupie stosującej telemedycynę. Zadaniem zespołu terapeutycznego Poradni Diabetologicznej jest edukacja w zakresie możliwości technicznych związanych z nowoczesnymi glukometrami, pompami insulinowymi, systemami ciągłego monitorowania glikemii, możliwości edukacyjnych aplikacji mobilnych i dobór aplikacji dla pacjentki. Schemat opieki zdalnej to wykorzystanie możliwości wizyty rzeczywistej i wirtualnej z zastosowaniem różnych środków telekomunikacji. Konieczne jest wypracowanie schematu postępowania w opiece zdalnej nad ciężarną z cukrzycą.