Analogi GLP-1 w leczeniu otyłości

Otyłość jako problem interdyscyplinarny

Zgodnie z definicją WHO (ang. World Health Organization) nadwaga i otyłość to nieprawidłowe i nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie człowieka stanowiące zagrożenie dla jego zdrowia i życia – jest to choroba przewlekła, bez tendencji do samoistnego ustępowania, wpisana na listę Międzynarodowych Chorób i Problemów Zdrowotnych z oznaczeniem kodowym E66 (według ICD10) lub 5B81 (według najnowszej klasyfikacji ICD11) [1]. Aktualnie dominują dwie klasyfikacje nadwagi i otyłości, w oparciu o wskaźnik Queteleta II, czyli wskaźnik masy ciała BMI (ang. Body Mass Index) – według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Amerykańskiego Stowarzyszenia Endokrynologów Klinicznych (AACE – ang. American Association of Clinical Endocrinology), które przedstawione zostały łącznie w tabeli nr 1. 
Zdecydowana większość przypadków otyłości, bo przeszło 90%, to przypadki otyłości pierwotnej (prostej), a zatem wynikającej z zaburzenia bilansu energetycznego spowodowanego nadmiernym odżywieniem i niedostatecznym wydatkowaniem tej spożytej energii. To przekłada się na prosty wniosek, iż u podłoża otyłości w dużej mierze leży niedostateczna kontrola w zakresie odczuwania apetytu, a zatem też głodu i sytości. 
Poczucie głodu i sytości regulowane są w naszym organizmie przez interakcję sygnałów endokrynnych i nerwowych, z użyciem i interakcją neurotransmiterów podwzgórza i innych struktur ośrodkowego układu nerwowego [2]. Regulacja pobierania pokarmu odbywa się za pomocą dwóch ośrodków podwzgórzowych – zlokalizowanego w obszarze tylnego podwzgórza oreksygennego (stymulującego apetyt) i anoreksygennego (zlokalizowanego w części brzuszno-przyśrodkowej, hamującego pobieranie pokarmu) [3]. Z narządów obwodowych sygnały docierają do podwzgórza dwiema ścieżkami – nerwową (głównie z pomocą nerwu błędnego) oraz endokrynną (dzięki insulinie, grelinie i leptynie wydzielanym do krwi) – do innych hormonów mogących mieć wpływ na pobieranie pokarmu zaliczamy m.in. cholecystokininę, sekretynę, gastrynę, motylinę, galaninę (odpowiedzialne za regulację procesów trawiennych i kontrolę motoryki), GLP-1 (ang. Glucagon-Like Peptide-1) i GIP (ang. Glucose-Dependent Insulinotropic Polypeptide) regulujące metabolizm glukozy i inkretyny, oksyntomodulinę, obestatynę i peptyd YY regulujące sytość oraz somatostatynę określającą aktywność niemal wszystkich hormonów żołądkowo-jelitowych [4, 5]. 
Otyłość jest chorobą – mając zatem wszystko powyższe na uwadze, lekarze mają tak etyczny, jak i moralny obowiązek leczenia pacjentów nią dotkniętych. Należy przy tym wykorzystywać wszystkie dostępne możliwości terapeutyczne, tj. leczenie dietetyczne, aktywność fizyczną, psychoterapię, ale też i farmakoterapię, a w sytuacjach tego wymagających również leczenie z wykorzystaniem chirurgii metabolicznej/bariatrycznej. Zastosowanie farmakoterapii oraz rozwiązań chirurgicznych zdają się o tyle ważne, że badania dowodzą, iż stosowanie „klasycznych” metod leczenia otyłości (zwłaszcza w otyłości patologicznej, III stopnia) rzadko daje wymagane efekty (w dłuższym okresie czasu efektywność tych metod bez efektu jo-jo określa się na ok. 5%) [5, 6].