Pacjent diabetologiczny z powikłaniami i chorobami naczyniowymi – czy jest wspólny mianownik?

Ostatnie dziesięciolecie przyniosło ogromne postępy w terapii cukrzycy. Nowoczesne leki oraz technologie pozwalające na coraz doskonalsze monitorowanie glikemii spowodowały redukcję częstości występowania ostrych powikłań, takich jak hipoglikemia czy śpiączki hiperglikemiczne, i przyczyniły się do wydłużenia życia pacjentów. Nadal jednak leczenie nie jest na tyle doskonałe, aby uchronić wszystkich chorych przed powikłaniami przewlekłymi rozwijającymi się na podłożu długotrwałej ekspozycji na podwyższone poziomy glikemii. Cukrzycowe mikro- i makroangiopatia stanowią jedną z najważniejszych na świecie przyczyn chorobowości oraz śmiertelności i mogą prowadzić do niepełnosprawności poprzez utratę wzroku, amputację kończyn czy też konieczność dializowania. Jakość życia pacjentów ulega wówczas znacznemu obniżeniu. Dane epidemiologiczne wskazują, że populacja chorych na cukrzycę na świecie wzrasta, a równolegle rośnie liczba osób obarczonych konsekwencjami przewlekłej hiperglikemii. Obecnie na świecie żyje prawie 600 mln osób chorych na cukrzycę, a liczba ta w 2050 r. może wzrosnąć do 800 mln [1].
Ponadfizjologiczne stężenia glukozy prowadzą do uszkodzenia naczyń mikro- i makrokrążenia. Jak podają źródła, u chorych na cukrzycę obserwuje się 72-procentowy wzrost ryzyka zawału mięśnia sercowego, 52-procentowy wzrost ryzyka udaru mózgu. U prawie co czwartego pacjenta wystąpi uszkodzenie siatkówki, a jeden z dziesięciu pacjentów z retinopatią straci wzrok [1].
Nowe leki przeciwcukrzycowe, takie jak inhibitory DDP-4, flozyny czy analogi GLP-1, zrewolucjonizowały terapię cukrzycy, pozwalając w bezpieczny sposób – bez ryzyka hipoglikemii – u wielu pacjentów osiągać glikemiczne cele terapeutyczne. Poza efektem przeciwhiperglikemicznym cząsteczki te wywierają również korzystny wpływ na niektóre powikłania cukrzycy, na układ sercowo-naczyniowy oraz mają działanie nefroprotekcyjne (niezależne od obniżania glikemii). W przypadku niektórych z nich obserwowano jednak niekorzystny wpływ na przebieg zespołu stopy cukrzycowej (zwiększone ryzyko małych amputacji), co prawdopodobnie może mieć związek z niedokrwieniem kończyn dolnych. W przypadku żadnej z nowych grup leków nie wykazano wpływu na rozwój lub spowolnienie progresji retinopatii [2–6], pojawiły się nawet obserwacje wskazujące na możliwą (ale dotychczas niepotwierdzoną) większą częstość występowania powikłań dotyczących narządu wzroku u pacjentów leczonych analogami GLP-1 – dotyczyć to może wczesnych faz retinopatii [7, 8] – konieczne są dalsze randomizowane badania. 
Liczne badania od wielu lat wykazują, że intensywne, wieloczynnikowe leczenie cukrzycy skutkuje zmniejszeniem ryzyka powikłań przewlekłych [9–11].
Nie wsz...