Podwójny agonista receptorów dla hormonów inkretynowych GLP-1 i GIP lekiem modyfikującym przebieg chorób cywilizacyjnych – cukrzycy i otyłości

Cukrzyca i otyłość to epidemiczne choroby stanowiące poważny problem dla opieki zdrowotnej. Zaburzenia metaboliczne występujące zarówno w cukrzycy, jak i otyłości, takie jak insulinooporność i hiperinsulinizm, zaburzenia lipidowe, hormonalne, pobudzenie aktywności układu adrenergicznego, aktywacja czynników prozakrzepowych i prozapalnych oraz procesu włóknienia, stanowią podłoże wcześniejszego i szybszego rozwoju zmian miażdżycowych i uszkodzeń narządów [1, 2]. Klinicznymi konsekwencjami są choroby układu krążenia i zgony z przyczyn sercowo-naczyniowych [3, 4]. 
Aktualne zalecenia dotyczące leczenia cukrzycy skupiają się na holistycznym i wieloczynnikowym podejściu do chorego [5, 6]. Zgodnie z danymi z badań dotyczących bezpieczeństwa kardiologicznego leków hipoglikemizujących (ang. cardiovascural outcomes trial – CVOT) priorytetem w leczeniu zarówno cukrzycy typu 2, jak i otyłości, powinny być korzyści sercowo-naczyniowe, nerkowe oraz wydłużenie życia. Wymienione wcześniej zaburzenia stanowiące podłoże chorób sercowo-naczyniowych charakteryzuje stała progresja: od stanu wstępnych zaburzeń aż do uszkodzenia i niewydolności narządów. Z tego powodu leczenie należy podjąć na jak najwcześniejszym etapie: czy to stanu przedcukrzycowego, czy nadwagi. Głównymi celami w leczeniu są [5, 6]:

• kontrola glikemii w zakresie docelowym;
• kontrola masy ciała – redukcja nadmiernej masy ciała i jej utrzymanie;
• kontrola i redukcja czynników ryzyka sercowo-naczyniowego;
• profilaktyka powikłań/uszkodzeń narządowych, a przy ich obecności zmniejszenie uszkodzenia.
   

Z kolei w postępowaniu farmakologicznym filarami terapii cukrzycy typu 2 są flozyny – inhibitory enzymu sodowo-glukozowego kotransportera 2 (ang. sodium–glucose cotransporter 2 inhibitor – SGLT2i) oraz leki inkretynowe – wpływające na receptory dla hormonów inkretynowych wydzielanych przez przewód pokarmowy: glukagonopodobnego peptydu 1 i 2 (ang. glucagon-like peptide 1 and 2 – GLP-1, GLP-2) i polipeptyd hamujący żołądek (ang. gastric inhibitory polypeptide – GIP) [7, 8]. Peptydy te działają poprzez swoiste dla nich receptory – GLP-1R, GLP-2R, GIPR – znajdujące się w całym organizmie: trzustce, nerkach, żołądku, mózgu, sercu, płucach, tkance tłuszczowej, mięśniach szkieletowych. Peptyd GLP-1 wydzielany przez komórki L jelita cienkiego wpływa na zwiększenie wydzielania insuliny przez komórki β trzustki, poprawę metabolizmu glukozy, lipidów w wątrobie, zmniejszenie produkcji glukozy w wątrobie, zwiększenie absorpcji glukozy z jelita oraz zwiększenie wrażliwości na działanie insuliny w mięśniach szkieletowych i wątrobie, zahamowanie opróżniania żołądka, na układ nerwowy obwodowy – zmianę smaku, zmniejszenie łaknienia. Natomiast GIP wydzielany przez komórki K jelita cienkiego wpływa w głównej mierze na efekt insulinotropowy: wzrost wydzielania insuliny przez komórki β trzustki w odpowiedzi na dou...