Cukrzyca, kobieta, ciąża, metformina. Czy to wszystko można ze sobą połączyć?

Cukrzyca to epidemia XXI w. Liczba chorych z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej zarówno na świecie, jak i w Polsce rośnie w dużym tempie. Według Międzynarodowej Federacji ds. Cukrzycy (International Diabetes Federation – IDF) w 2045 r. liczba osób cierpiących z powodu cukrzycy na świecie wzrośnie do 700 000 000. W przebiegu cukrzycy dochodzi do rozwoju przewlekłych późnych powikłań dotyczących małych i dużych naczyń krwionośnych. Obecność przewlekłych późnych powikłań cukrzycy wiąże się ze znacznym pogorszeniem jakości życia oraz istotnym skróceniem czasu przeżycia. Dlatego tak istotne jest wczesne wykrywanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej oraz intensywne leczenie.

Cel artykułu

Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych danych na temat stosowania u chorych na cukrzycę metforminy w czasie ciąży. 

Wytyczne Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego (PTD) na 2021 r. 

• Planowanie ciąży u kobiet chorych na cukrzycę zmniejsza ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych zarówno u matki, jak i u dziecka. Powinno to stanowić element standardowej opieki diabetologicznej u kobiet z cukrzycą w wieku rozrodczym. 
• Antykoncepcja za pomocą metod barierowych lub hormonalnych środków antykoncepcyjnych powinna być stosowana u kobiet chorych na cukrzycę jako element planowania ciąży. 
• W Polsce obowiązuje zasada powszechnych badań przesiewowych w kierunku hiperglikemii u kobiet w ciąży oraz podział i kryteria rozpoznania takiej hiperglikemii zgodne z wytycznymi WHO. Zalecane jest przeprowadzenie badań przesiewowych w grupie bez czynników ryzyka między 24. a 28. tygodniem ciąży. W grupach ryzyka zalecana jest diagnostyka w pierwszym trymestrze ciąży lub przy pierwszej wizycie 
• pacjentki. 
• U wielu kobiet z cukrzycą ciążową możliwe jest osiągnięcie zadowalającej kontroli glikemii postępowaniem behawioralnym, a farmakoterapia insuliną powinna być wdrożona w przypadku nieosiągnięcia celów terapeutycznych.
• Ogólne zasady leczenia cukrzycy w ciąży:
  - biorąc pod uwagę, że hiperglikemia w ciąży zwiększa ryzyko rozwoju powikłań u ciężarnej i u płodu, należy zarówno w cukrzycy przedciążowej, jak i w hiperglikemii stwierdzanej po raz pierwszy w ciąży w trakcie terapii dążyć do optymalizacji kontroli glikemii;
  - samokontrola glikemii jest zalecana jako podstawowy sposób oceny kontroli metabolicznej we wszystkich typach cukrzycy wikłających ciążę. Za docelowe uznaje się następujące wartości glikemii w samokontroli: 
  • na czczo i przed posiłkami: 70–90 mg/dl (3,9–5,0 mmol/l), 
  • maksymalna glikemia w pierwszej godzinie po rozpoczęciu posiłku: < 140 mg/dl (< 7,8 mmol/l), między godz. 2 a 4: > 70–90 mg/dl (> 3,9–5,0 mmol/l); 
  - oznaczanie HbA1c jest narzędziem oceny...