Retinopatia cukrzycowa – przewlekłe powikłanie w cukrzycy

Epidemiologia

Zmiany w narządzie wzroku w cukrzycy mogą dotyczyć wielu struktur anatomicznych, nie tylko siatkówki. U chorych na cukrzycę częściej niż w ogólnej populacji mogą występować zaćma oraz jaskra, w przebiegu neuropatii mogą występować porażenia nerwów okoruchowych. Retinopatia cukrzycowa jest jednak najczęściej występującym późnym powikłaniem cukrzycy i najczęstszą postacią uszkodzenia siatkówki pochodzenia naczyniowego. Powikłanie to, według badań epidemiologicznych, może występować nawet u 30% chorych, a częstość jego występowania wzrasta wraz z czasem trwania cukrzycy. W badaniu NHANES u chorych z cukrzycą trwającą ponad 15 lat cechy retinopatii stwierdzano u 36% pacjentów [1]. Do innych czynników ryzyka rozwoju tego powikłania należą nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia oraz uwarunkowania genetyczne, a także cukrzycowa choroba nerek oraz okres ciąży u pacjentek z cukrzycą [2, 3]. 
Retinopatia cukrzycowa jest również jedną z najczęściej występujących przyczyn utraty wzroku (piątą co do częstości na świecie) – u chorych może wystąpić krwotok do ciała szklistego, obrzęk plamki lub odwarstwienie siatkówki. Leczenie tych schorzeń, zwłaszcza w fazie zaawansowanej, nie zawsze jest skuteczne i prowadzi do znacznego pogorszenia widzenia lub całkowitej utraty wzroku [4].
Dane epidemiologiczne i prognozy wskazują niestety także na spodziewany w najbliższych latach wzrost liczby chorych obarczonych retinopatią cukrzycową – za ok. 20 lat na świecie liczba pacjentów z tym powikłaniem może wzrosnąć do 160 mln osób. Podobnie jak w przypadku innych powikłań, ma to związek z globalnym wzrostem liczby chorych na cukrzycę, ale również z faktem, że czas przeżycia pacjentów jest dłuższy, ponieważ poprawiły się możliwości terapii – nie zawsze jednak udaje się uchronić pacjentów przed powstaniem powikłań przewlekłych, których rozwój, jak wspomniano wyżej, ma związek z czasem trwania cukrzycy [5, 6]. Jednak w cukrzycy typu 2 zmiany mogą pojawić się już w chwili rozpoznania ze względu na fakt, że w tym typie cukrzycy diagnoza często stawiana jest późno, już po wielu latach trwania choroby. W badaniu United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) u pacjentów z nowo zdiagnozowaną cukrzycą typu 2 o...