Stopa cukrzycowa – prewencja i wczesne leczenie w gabinecie podstawowej opieki zdrowotnej

Cukrzycowa choroba stóp, zespół stopy cukrzycowej lub w skrócie stopa cukrzycowa to zakażenie i/lub owrzodzenie i/lub destrukcja tkanek głębokich stopy (np. kości) spowodowane uszkodzeniem nerwów obwodowych i/lub naczyń stopy o różnym stopniu zaawansowania. Z definicji tej wywodzi się podział na stopę neuropatyczną (ryc. 1A–B), spowodowaną głównie utratą ochronnego, obwodowego czucia (ang. loss of protective sensation – LOPS), stopę niedokrwienną (ryc. 2), której przyczyną jest przede wszystkim związana z cukrzycą miażdżyca oraz stopę mieszaną (neuropatyczno-niedokrwienną) (ryc. 3A–B). W krajach rozwiniętych ponad połowę wszystkich rozpoznań stanowi stopa cukrzycowa mieszana i niedokrwienna. W związku z częstością występowania, utożsamienie rany na stopie u chorego na cukrzycę (ang. diabetic foot ulcer – DFU) jest uzasadnionym skrótem myślowym. Stopa cukrzycowa jest także jedną z najczęstszych ran przewlekłych obok owrzodzeń goleni, wyprzedzając pod tym względem odleżyny. Częstość występowania tego schorzenia wynosi ok. 6% wśród diabetyków, zaś w ciągu całego życia aż jedna trzecia z nich rozwinie owrzodzenie na stopie. 

Powikłania i potrzeba wczesnej interwencji

Ze stopą cukrzycową wiążą się liczne powikłania, jak amputacje tzw. małe i duże, tj. w obrębie stopy i powyżej kostki, kalectwo, utrata funkcji dotychczas pełnionych w społeczeństwie, duża nawrotowość schorzenia i wreszcie – znacznie podwyższona śmiertelność, która w ciągu 5 lat sięga nawet 70%. Jest ona zatem porównywalna, a nawet wyższa w stosunku do śmiertelności w wielu chorobach nowotworowych w zaawansowanych stadiach. Pomimo dokonującego się w ostatnich latach znacznego postępu w diabetologii, nie udało się poprawić w sposób wystarczający powyższych, zatrważających statystyk. Ponadto niektóre dane wskazują nawet na wzrost liczby amputacji u coraz młodszych chorych, po latach, w których liczba ta globalnie spadała. W związku ze stale wzrastającą liczbą chorych na cukrzycę, istnieje potrzeba prewencji, wczesnego rozpoznania oraz właściwego leczenia stopy cukrzycowej. Jak szacuje Międzynarodowa Grupa Robocza Stopy Cukrzycowej (ang....