Autor: Krzysztof Strojek

Hipoglikemia to zmniejszenie stężenia glukozy we krwi poniżej wartości fizjologicznej. Najczęściej występuje w trakcie leczenia hipoglikemizującego cukrzycy, może jednak towarzyszyć różnym schorzeniom, w których dochodzi do nieadekwatnej sekrecji insuliny przez komórki beta bądź niedoboru hormonów kontrregulacyjnych wydzielanych w chwili wystąpienia hipoglikemii. Różnicowanie przyczyn hipoglikemii stanowi podstawę do podjęcia odpowiednich działań terapeutycznych, które zabezpieczają chorego przed kolejnymi epizodami zmniejszenia stężenia glukozy we krwi oraz przed powikłaniami, jakie niesie ze sobą hipoglikemia.

Hypoglycemia is defined as the decrease of blood glucose level below the physiological level. Hypoglycemic treatment of diabetes is the most common reason of hypoglecemia but it can occur also in other diseases related to inadequate β-cell insulin production or deficiency of counterregulatory hormones secreted as the response to decreasing glucose levels. Differentiation of hypoglycemia causes in the basis to introduce the proper therapeutic action which can prevent patients against subsequent episode and it’s consequences.

Leczenie cukrzycy musi być nakierowane na profilaktykę jej konsekwencji w postaci późnych powikłań choroby. Obejmuje ono normalizację glikemii, lipemii, ciśnienia tętniczego i masy ciała oraz monitorowanie czynników ryzyka. Istnienie czynnika ryzyka oznacza, że jego obecność wiąże się ze zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia powikłania, niekoniecznie jednakże można oczekiwać, że jego korekta przełoży się na ograniczenie częstości zmian. W artykule dokonano przeglądu dostępnych danych pochodzących z badań interwencyjnych i metaanaliz obejmujących to zagadnienie.
Analiza wskazuje, że poza wymienionymi wcześniej elementami terapii, leczenie nakierowane na normalizację glikemii poposiłkowej, stosowanie mikroelementów i suplementacja witamin bez udokumentowanego niedoboru nie mają wpływu na profilaktykę powikłań. 

Diabetes management must be focused on prevention of late complications of the disease. It includes normalization of glycemia, lipids, blood pressure, body weight and monitoring of risk factors. Presence of risk factor means that it is connected with higher probability of complication occurrence but it not necessarily means that we can expect that its correction will reduce this probability. In this article the review of available data on this issue, from intervention trials and meta-analysis has been done.
Analysis shows that besides of mentioned above elements of therapy, treatment focused on postprandial glycemia improvement or supplementation of microelements and vitamins, without documented deficiency, has no impact on reduction of diabetic complications.

Głównym problemem współczesnej diabetologii są powikłania makroangiopatyczne, które prowadzą do rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych. Leczenie cukrzycy musi obejmować przede wszystkim wyrównanie zaburzeń metabolicznych, manifestujących się nie tylko poprzez hiperglikemię, ale także dyslipidemię i nadciśnienie tętnicze. Tylko terapia nakierowana na kontrolę tych zaburzeń może istotnie zmniejszyć zagrożenia dla stanu zdrowia i przeżycia chorych. Niebagatelną, choć wtórną rolę odgrywają leki, dzięki którym udaje się skorygować te zaburzenia.

Postęp w zakresie farmakoterapii cukrzycy spowodował pojawienie się nowych cząsteczek działających hipoglikemizująco. Zgodnie z wytycznymi urzędów rejestracyjnych wszystkie one muszą być przebadane na okoliczność ryzyka sercowo-naczyniowego. Dotychczas ukazało się kilka badań, które dokumentują bezpieczeństwo stosowania tych leków, a dla niektórych kardioprotekcję. Należy jednak pamiętać, że najsilniejsze działanie kardioprotekcyjne ma normalizacja zaburzeń metabolicznych, a stosowanie wybranych leków ma ją uzupełniać, a nie zastępować.

Dieta to pojęcie, które powszechnie kojarzone jest z restrykcjami, a słowo to, wywodzące się z języka greckiego, oznacza sposób żywienia (stgr. diaita – styl życia). Dieta to sposób odżywiania o ustalonym doborze pokarmów pod względem jakości, ilości i urozmaicenia dostosowanym do potrzeb organizmu, z uwzględnieniem wieku, płci, stanu fizjologicznego, trybu życia oraz rodzaju pracy. Gdy pacjent dowiaduje się, że zachorował na cukrzycę, otrzymuje w tym samym momencie informację, że musi zmienić swój styl życia, czyli zmniejszyć ilość spożywanych pokarmów i zwiększyć aktywność fizyczną. Zdarza się niestety, że chory nie uzyskuje nawet takiej informacji i rozpoczyna się u niego farmakoterapię bez próby przedstawienia składowych leczenia behawioralnego, które stanowi podstawę terapii każdego rodzaju cukrzycy niezależnie od stosowanej farmakoterapii. Nie tylko wśród chorych, ale również wśród lekarzy pokutuje nadal określenie „dieta cukrzycowa”.

Jednym z powikłań przewlekłych cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa. Występowanie neuropatii znacznie wpływa na pogorszenie jakości życia chorego na cukrzycę, a także ma istotny wpływ na zwiększenie stopnia niepełnosprawności i śmiertelności w tej grupie chorych. Prawidłowa profilaktyka, wczesne rozpoznanie oraz skuteczne leczenie neuropatii są wyzwaniami, z którymi mierzą się w codziennej praktyce lekarze sprawujący opiekę nad chorym na cukrzycę.