Wydarzenie odbyło się w Warszawie, która tym razem ugościła uczestników „na żywo” (poprzedni Zjazd w Warszawie w 2021 r. odbywał się online). Był to też kolejny, trzeci już zjazd PTD w trakcie wojny na Ukrainie, z którą całe PTD się solidaryzuje i z szacunkiem obserwuje waleczność i determinację Narodu Ukraińskiego. Podczas XXII Zjazdu PTD w Warszawie obchodzony był jubileusz 100-lecia od odkrycia insuliny. Tegoroczny Zjazd zbiegł się z setną rocznicą produkcji insuliny przez Państwowy Instytut Higieny w Warszawie.
Spotykamy się na święcie polskiej diabetologii już po raz 25. – piękny jubileusz! Nieprzypadkowo jego obchody mają miejsce w Warszawie – to tu dokładnie 100 lat temu zaczęła być w Polsce produkowana insulina. Uruchomił tę produkcję w 1924 roku Kazimierz Funk, polski biochemik, który sam ponad dziesięć lat wcześniej wymyślił słowo „witamina’’. I od tamtej pory nieprzerwanie nad Wisłą insulina jest produkowana, chociaż pod różnymi adresami i przez różnych wytwórców. Obchodząc stulecie produkcji insuliny w Warszawie chcemy jednocześnie „nadrobić” straconą szansę do odpowiedniej rangi uczczenia stulecia odkrycia insuliny. Temu wydarzeniu poświęcony był poprzedni zjazd w stolicy, w 2021 roku, ale wówczas plany pokrzyżowała nam pandemia – napisał prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego.
Rozpoczęcie Zjazdu utrzymane było w stylu filmów z serii Star Wars. Przygotowano kilkuminowe animowane wprowadzenie, podczas którego uczestnicy Zjazdu dowiedzieli się, że „Jest czas wojny. Wojny z cukrzycą. Naziemne i napowietrzne statki kierowane przez zespoły terapeutyczne atakują wroga ze wszystkich poradni i oddziałów diabetologicznych i odnoszą swoje pojedyncze zwycięstwa w batalii o życie z Międzygalaktycznym Imperium Cukrzycowego Zła”. W filmie przybliżono historię cukrzycy i obecnie dostępne narzędzia do walki z wrogiem. Po prezentacji na scenie pojawili się „rycerze Jedi” – prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak oraz prezes Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska, którzy oficjalnie zainaugurowali XXV Zjazd Naukowy PTD. Specjalne wyróżnienie, za poprawę sytuacji refundacyjnej dla osób z cukrzycą (leki przeciwcukrzycowe i nowoczesne systemy do ciągłego monitorowania glikemii), otrzymał minister Maciej Miłkowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia.
Podczas uroczystego rozpoczęcia przedstawiono listę laureatów konkursu na grant naukowy PTD 2024. Nagrody otrzymało troje naukowców. Dr Rafał Sibiak za projekt pt. „Wpływ cukrzycy typu 1 na profil transkryptomiczny oraz zmiany epigenetyczne w komórkach pochodzenia łożyskowego”. Dr Weronika Bielka za projekt pt. „Związek między wybranymi cząsteczkami biorącymi udział w regulacji metabolizmu energetycznego a parametrami antropometrycznymi, stopniem wyrównania metabolicznego i przebiegiem choroby u pacjentów z cukrzycą typu 1”. Dr Alicja Stańska za projekt pt. „Wpływ hipogonadyzmu czynnościowego oraz jego leczenia na przemianę materii oraz tkankę mięśniową”. Z grantu PTD można sfinansować wyłącznie prowadzenie badań naukowych z zakresu diabetologii, których dotyczył zgłoszony do konkursu projekt.
Wręczono również nagrody im. Kazimierza Funka za najlepszą publikację naukową z dziedziny diabetologii i chorób metabolicznych w 2023 roku. I miejsce zajęła dr hab. n. med. Hanna Kwiendacz, II miejsce – dr hab. n. med. Paweł Gutaj, III miejsce – dr hab. n. med. Bartłomiej Matejko, prof. UJ.
Podczas uroczystego otwarcia XXV Zjazdu PTD wykład im. Jakuba Węgierki pt. „Technologie diabetologiczne z duszą – optymalizacja terapii” wygłosił dr hab. n. med. Bartłomiej Matejko, prof. UJ. Odbyły się także dwa wykłady gości honorowych. Prof. Tadej Battelino mówił o wskaźnikach Time In Range (TIR) oraz Time In Tight Range (TITR) w leczeniu cukrzycy, a prof. Michael Nauck wygłosił prelekcję o terapiach inkretynowych w cukrzycy typu 2 – dotychczasowe osiągnięcia i perspektywy na przyszłość.
Podczas trzech bardzo aktywnych dni miały miejsce wykłady plenarne, sesje tematyczne, sesje firmowe i warsztaty. Prelekcje odbywały się jednocześnie w czterech salach. Na szczególna uwagę zasługują: sesja Konsultanta Krajowego w Dziedzinie Diabetologii, sesja poświęcona otyłości, sesja Sekcji Diabetologiczno-Kardiologicznej, sesja Zespołu ds. Zaleceń Klinicznych PTD, sesja Sekcji Stopy Cukrzycowej, sesja Sekcji Diabetologiczno-Położniczej. W sobotę odbyły się m.in. sesja Sekcji Pediatrycznej, sesja Sekcji Nauk Podstawowych i Genetyki, sesja Szkoły Pompowej oraz „diabetologia na sportowo”. Program wydarzenia był bardzo rozbudowany i zawierał wiele interesujących tematów.
Sesja „diabetologia na sportowo” wpisana jest już w rytm zjazdu od wielu lat. Jesteśmy w roku Igrzysk Olimpijskich, Paryż 2024, 100 lat temu w 1924 roku odbyły się Igrzyska Olimpijskie w Paryżu i niepodległa Polska uczestniczyła w nich. Pierwszy medal w 1924 roku zdobyła drużyna kolarzy torowych. W nawiązaniu do tego wydarzenia dzisiaj, za chwilę, w sierpniu, mocno trzymamy kciuki za naszego reprezentanta, pacjenta, osobę z cukrzycą typu 1, Mateusza Rudyka, kolarza torowego, który ma szansę na zdobycie medalu olimpijskiego. W sesji „diabetologia na sportowo” podkreślamy, że cukrzyca może, nie musi, być barierą i może pozwolić osiągać sukcesy, wszelakie – zawodowe i sportowe na miarę złotego medalu olimpijskiego. Mateuszu – mocno trzymamy kciuki – powiedziała podczas konferencji prasowej entuzjastka sportu prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz.
Honorowi członkowie PTD
Podczas Walnego Zebrania Członków nadano zaszczytny tytuł członka honorowego dwóm osobom. Tytuł otrzymały prof. Barbara Mirkiewicz-Sieradzka oraz Anna Śliwińska.
Pani Profesor Barbara Mirkiewicz-Sieradzka jest od lat związana ze środowiskiem diabetologicznym, to zasłużony pracownik naukowy i wspaniały nauczyciel oraz doświadczony klinicysta. Po przejściu na emeryturę i odejściu z Kliniki Chorób Oczu UJ prowadziła przez 8 lat Gabinet Okulistyczny w Katedrze i Klinice Chorób Metabolicznych UJ, wykonując kilkaset laseroterapii u osób z cukrzycą. Obecnie pracuje na pełnym etacie profesorskim wykładając okulistykę w Akademii Tarnowskiej. Odznaczona została Złotym Krzyżem Zasługi.
Anna Śliwińska przez ostatnich 8 lat pełniła funkcję prezesa największego stowarzyszenia pacjentów z cukrzycą i swoją działalnością przekształciła je w nowoczesną organizację społeczną. Obecnie jest honorowym Prezesem Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków. To w dużym stopniu dzięki niej polska diabetologia przez ostatnie lata była zjednoczona i przemawiała jednym głosem, zawsze w interesie i dla dobra pacjenta, co także stanowi obecnie o sile środowiska diabetologicznego.
Bardzo ważna rola edukacji w cukrzycy
Podczas Zjazdu odbyło się spotkanie założycielskie Sekcji Diabetologii Społecznej i Edukacji. Sekcja została reaktywowana do przeprowadzenia działań edukacyjnych. Eksperci zdają sobie sprawę jak ważny jest temat edukacji w cukrzycy na każdym etapie choroby. W gabinetach niestety często brakuje czasu na gruntowne działania edukacyjne, dlatego też konieczne jest wsparcie ze strony świata techniki i Internetu. Sekcja Diabetologii Społecznej i Edukacji podejmować będzie działania związane z rzeczową edukacją całego środowiska diabetologicznego.
Podczas kongresu odbyła się również historyczna sesja Sekcji Diabetologii Społecznej i Edukacji im. prof. Jana Tatonia. Podniesiono temat znaczenia edukacji, szczególnie w kontekście leczenia cukrzycy. Prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska, prezes PTD, podkreśliła, że zarówno leczenie farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne jest kluczowe - bez edukacji nie będzie skutecznego leczenia cukrzycy. Edukacja stanowi fundament w terapii cukrzycy, a jest to choroba przewlekła, z którą można żyć dobrze dzięki odpowiedniej wiedzy. Szczególnie ważna jest edukacja na wczesnym etapie, tuż po diagnozie, kiedy pacjent dopiero zaczyna się oswajać z chorobą. Kluczowe jest wtedy, by edukacja pochodziła od zespołu terapeutycznego i była wiarygodna, nawet jeśli pochodzi z Internetu. Mgr piel. Agnieszka Sauter zauważyła, że dobrze wyedukowany pacjent lepiej się leczy.
Innym istotnym tematem była edukacja online i potrzeba jej weryfikacji. Istnieje wiele źródeł informacji dla osób z cukrzycą, jednak nie wszystkie są prawdziwe lub zgodne z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Trwają rozmowy na temat stworzenia zespołu, który mógłby sprawdzać i certyfikować wiarygodne źródła informacji o edukacji diabetologicznej.
Podczas sesji omawiano również rolę technologii i sztucznej inteligencji w edukacji diabetologicznej. Dr hab. med. Bartłomiej Matejko, prof. UJ, zaznaczył, że istnieje wiele zagrożeń, aplikacje są skuteczne tylko wtedy, gdy pacjent jest zaangażowany. Sztuczna inteligencja powinna ułatwiać życie, a nie je komplikować. Prof. dr hab. n. med. Irina Kowalska podsumowała: „AI się uczy. Im więcej i lepszej jakości informację otrzyma, tym lepsze będą jej przyszłe zastosowania.”
Psychologia i diabetologia razem
Psychodiabetologia to stosunkowo nowa, ale dynamicznie rozwijająca się dziedzina nauki, która łączy elementy psychologii i diabetologii. Jej głównym celem jest wsparcie osób z cukrzycą poprzez zrozumienie i zarządzanie psychologicznymi aspektami choroby. Pacjenci z cukrzycą często muszą zmierzyć się z wieloma wyzwaniami emocjonalnymi, takimi jak lęk, depresja, stres związany z codziennym monitorowaniem poziomu glukozy we krwi oraz obawa przed powikłaniami. Psychodiabetologia pomaga w radzeniu sobie z tymi trudnościami, oferując narzędzia do skutecznego zarządzania stresem i emocjami.
Jednym z kluczowych obszarów psychodiabetologii jest motywowanie pacjentów do przestrzegania zaleceń medycznych. To nie tylko kwestia regularnego przyjmowania leków, ale także utrzymania zdrowej diety, aktywności fizycznej oraz regularnych wizyt kontrolnych. Psycholodzy specjalizujący się w tej dziedzinie pomagają pacjentom w budowaniu zdrowych nawyków, radzeniu sobie z wypaleniem oraz przezwyciężaniu barier motywacyjnych.
W psychodiabetologii istotne jest również wsparcie w radzeniu sobie z diagnozą cukrzycy, która często jest dużym szokiem i może prowadzić do negatywnych reakcji emocjonalnych. Terapeuci pomagają pacjentom i ich rodzinom zrozumieć, że życie z cukrzycą jest możliwe, a przy odpowiednim podejściu można prowadzić pełnowartościowe życie.
Badania wykazują, że pacjenci z cukrzycą, którzy otrzymują wsparcie psychologiczne, mają lepszą kontrolę glikemiczną, mniej powikłań i lepszą jakość życia. Interwencje psychologiczne, takie jak terapia poznawczo-behawioralna, techniki relaksacyjne czy programy edukacyjne, mogą znacząco poprawić stan zdrowia pacjentów.
W rezultacie, psychodiabetologia odgrywa kluczową rolę w holistycznym podejściu do leczenia cukrzycy, zapewniając, że pacjenci otrzymują wsparcie nie tylko w zakresie fizycznym, ale także psychicznym. Dzięki temu mogą lepiej zarządzać swoją chorobą, co przekłada się na ich ogólne zdrowie i samopoczucie.
Podczas XXV Zjazdu Naukowego PTD odbyła się wyjątkowa sesja Sekcji Psychodiabetologii pt. „Psychologia cukrzycy - kawa na ławę”, której przewodniczyła dr n. med. Katarzyna Cyranka, mgr Aleksandra Nowak oraz prof. dr hab. n. med. Maciej Małecki. O nowoczesnych technologia w psychodiabetologii - aplikacji MyDiaMate Polish i nie tylko mówili dr Katarzyna Cyranka oraz dr hab Bartłomiej Matejko, prof. UJ. Prelekcję na temat emocjonalnych wyzwań w życiu z cukrzycą z perspektywy pacjenta wygłosił mgr Jerzy Magiera, członek honorowy PTD. Na zakończenie sesji, o potrzebie motywacji i wsparcia psychologicznego w leczeniu cukrzycy i potencjalnych powikłań, mówił gość specjalny Michał Figurski.
Pozostaję w przekonaniu, że XXV Zjazd PTD jest doskonałą okazja do wypracowania jeszcze lepszej formuły działalności Towarzystwa, formuły na miarę oczekiwań środowiska diabetologów polskich i wyzwań związanych z rozwojem wiedzy i postępem technologicznym XXI wieku. (…) Na zakończenie, chciałabym podkreślić, że najważniejsza w mojej działalności jest praca zespołowa. Prezes jest koordynatorem działań zarządu i reprezentantem członków Towarzystwa. Tylko dzięki dyskusji i wsłuchiwaniu się w głos naszych członków jesteśmy w stanie dalej tak prężnie rozwijać nasze Towarzystwo – napisała w liście do uczestników Zjazdu Prezes PTD, prof. Irina Kowalska.
XXVI Zjazd Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego odbędzie się za rok, w maju, w Krakowie!
